Пред утрешното објавување на пакетот извештаи за проширувањето на ЕУ, сите пофалби ќе одат за Црна Гора и Албанија, малку новости ќе има за Македонија и БиХ, а ќе бидат напишани многу остри зборови за Србија. Бриселски „Политико“ дава преглед што може да претстави еврокомесарката за проширување, Марта Кос, во извештаите.
Според „Политико“, Кос ќе го претстави проширувањето како клучна геополитичка алатка за ЕУ да покаже дека „всушност одговара на предизвиците со кои се соочуваме низ цела Европа“,изјави таа неодамна пред група новинари во Брисел. Процесот на помагање на земјите на патот кон членство во ЕУ е како Брисел може „да се спротивстави на оние сили што би сакале да нè дестабилизираат“.
„Извештајот ќе биде и шанса за врвните претставници на Комисијата да бидат лирски за перспективата за ‘обединета Европа’ – редок лет на фантазијата во овие цинични времиња – откако Кос се пофали дека проширувањето може да доведе ‘за прв пат во историјата’ до Европска унија да ги опфаќа сите земји на копното, според истите тие забелешки“, пишува „Политико“.
Според извештајот, малата Црна Гора е најдалеку напред, со визија за потенцијално членство во блокот до 2027 година. „Се шепоти дека наскоро ќе се изготви договор за пристапување, што би можело да биде шанса Комисијата да покаже различни начини за уверување на земјите-членки за ризиците од добредојде на нови членки во блокот – на пример, со ставање на одредени клучни права на глас, како што е ветото во надворешната политика, на чекање за одреден ‘пробен период’“, стои во текстот.
Со лишување на новите земји од одредени права на глас за одреден период, претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, која е за проширување, има за цел да ги смири загриженостите дека новите рунди на пристапување би можеле да донесат имитатори на Орбан, кои се задоволни со правото на вето, во Советот на ЕУ, дополнително нарушувајќи ја способноста на блокот да донесува какви било одлуки.
Со помал ентузијазам ќе бидат новостите на Кос за Македонија, Босна и Херцеговина и Србија, а најтешките зборови се резервирани за Белград. „Повеќе не можеме да дозволиме кандидатите да се кријат зад двосмислени позиции“, им рече Кос на француските пратеници, повторувајќи ја Фон дер Лајен, која ја повика Србија да ги „удвои“ напорите за пристапување во ЕУ за време на неодамнешното патување во Белград.
Исто така се очекуваат топли зборови на охрабрување за Украина и Молдавија, чии кандидатури за пристап се политички поврзани, но во моментов се попречени од одбивањето на Унгарија да дозволи отворање на преговарачки групи за Киев. „Украинците работат импресивно… Во Молдавија, кредибилитетот на понудата на ЕУ помогна да се одбрани Русија“, изјави Кос пред француските пратеници минатата недела, осврнувајќи се на неодамнешните избори на кои победија проевропските сили.
За Фон дер Лајен и Кос, проширувањето е една од најмоќните геополитички алатки што им се на располагање. Тие се многу свесни дека за Украина и Молдавија, перспективата за членство во ЕУ е брана што го спречува руското влијание да ги надмине политичките класи на земјите. Затоа се решени да го задржат проширувањето високо на агендата – доколку е потребно со ограничувања како што е „фазно“ пристапување кое би овозможило прием во фази.
Ставот од Европскиот совет е различен. „Чувството што го имавме пред две години, дека одеднаш може да има осум до девет земји што ќе се приклучат во краток временски период, некако е исчезнато“, рече истиот дипломат. „Ова е дилемата со која постојано се соочува Комисијата: тие сакаат да им создадат морков на земјите-кандидатки. Од друга страна, земјите-членки се доста агресивни и дозволуваат членови во клубот само ако се навистина подготвени за тоа“, вели дипломат за „Политико“.