Во двочасовната дискусија со Илон Маск, на платформата Х на Доналд Трамп, која поради технички проблеми доцнеше, даде голем број сомнителни и лажни тврдења – кои во голема мера поминаа неоспорени. Републиканскиот претседателски кандидат се врати на некои познати теми од кампањата, како што се илегалната имиграција и растот на цените, но зборуваше и за климатските промени, пренесе Би-би-си, спроведувајќи проверка на факти на некои од неговите тврдења.
Колку брзо се зголемува нивото на морето?
Трамп: „Најголемата закана не е глобалното затоплување, каде што океанот ќе се издигне за една осмина од инч во следните 400 години“.
Вистината: Според климатските проекции, Трамп во голема мера го потценува порастот на нивото на морето. Според Светската метеоролошка организација, во деценијата 2014-2023 година, глобалното просечно ниво на морињата се зголемувало во просек за речиси 4,8 мм годишно (0,19 инчи). Тоа зголемување е веќе поголемо од една осмина од инч (0,13 инчи) што г-дин Трамп предвидува дека ќе се случи во следните 400 години. Големината на идните покачувања е тешко да се предвиди, бидејќи не е сигурно колку брзо ќе се стопат ледените плочи, а идното затоплување ќе зависи од емисиите на стакленички гасови од човечките активности.
Меѓувладиниот панел на ОН за климатски промени (IPCC) процени веројатен опсег од 0,28 до 1,01 m на глобално зголемување на нивото на морето до 2100 година – иако повисоките покачувања не може да се отфрли. Покачувањето на нивото на морето за еден метар би ставило во опасност стотици милиони луѓе од поредовни поплави на крајбрежјето, како и потопување на делови од ниските земји како што се Малдивите.
Дали 20 милиони имигранти ја поминале границата?
Трамп: „Мислам дека 20 милиони луѓе дојдоа преку граница… Мислам дека милиони доаѓаат секој месец“.
Вистината: Не е можно точно да се знае колку илегални имигранти влегле во САД преку нивната јужна граница за време на претседателот Бајден на функцијата. Официјалните податоци сугерираат дека достигна рекордно ниво, но не во бројки за кои зборува Трамп.
Од јануари 2021 година, американската агенција за царина и гранична заштита вели дека имало 10,1 милиони средби со илегални мигранти од страна на извршителите во САД, а повеќе од 8 милиони од нив дошле преку јужната граница. Овие бројки не мора да значат дека сите овие луѓе успешно влегле во САД – некои можеби биле вратени назад и истото лице може да се „сретне“ како се обидува да ја премине границата повеќе пати.
Официјалните бројки навистина претставуваат значително зголемување во однос на четирите години под Трамп, а исто така е и највисоката бројка забележана под која било американска администрација.
Податоците не покажуваат ниту „милиони“ кои доаѓаат секој месец. Агентите на американската гранична патрола уапсија околу 57.000 мигранти долж јужната граница во јули – најниско регистрирано од септември 2020 година. Бројките се значително намалени од врвот на Бајден во декември 2023 година, кога околу 250.000 мигранти беа фатени додека ја минуваат границата.
Што е со инфлацијата?
Трамп: „Мислам дека ја имаме најлошата инфлација што сме ја имале во последните 100 години… сланината чини четири или пет пати повеќе отколку пред неколку години“.
Вистината: Ова е лажно. Инфлацијата достигна врв од 9,1% за време на претседателот Бајден – највисока во последните 41 година, а не 100. Цената на сланината е зголемена за 17% откако Трамп ја напушти функцијата, а не четири или пет пати.
Инфлацијата значително се зголеми во текот на првите две години од администрацијата на Бајден, достигнувајќи го највисокото ниво од 1981 година.
Ова беше споредливо со многу други западни земји, кои доживеаја високи стапки на инфлација во 2021 и 2022 година, бидејќи проблемите со глобалниот синџир на снабдување како последица на Ковид и војната во Украина придонесоа за зголемување на цените.
Некои економисти велат дека планот за трошење на Бајден од 1,9 трилиони долари во 2021 година бил исто така фактор. Од средината на 2022 година, инфлацијата во САД опадна, со најновата месечна бројка од 3% заклучно со јуни.
Во однос на сланината – просечната цена за половина килограм исечена сланина беше 5,83 долари во јануари 2021 година кога Трамп ја напушти функцијата, според американското биро за статистика на трудот. Сега чини 6,83 долари.
„Големиот ѕид“ меѓу САД и Мексико
Трамп: „Изградив стотици милји ѕид“ за да ја заштитам јужната граница.
Вистината: Должината на граничниот ѕид изграден за време на претседателствувањето на Трамп зависи од тоа што мерите, но ако вклучите нови делови, како и делови што се заменети или зајакнати, тој изградил повеќе од 450 милји.
Извештајот на американската Царина и гранична заштита вели дека вкупната должина е 458 милји. Сепак, само 85 милји целосно нови делови од ѕидот беа изградени под Трамп. Остатокот или ги заменува или ги зајакнува постоечките бариери.
Претседателот Бајден ја прекина изградбата кога дојде на функцијата, но минатата година неговата администрација дозволи изградба на дел од ѕидот во обид да го запре зголемувањето на нивото на имиграција. Делот одобрен од г-дин Бајден е за 20 милји долж границата во јужен Тексас.
извор: Би-би-си