ЏАБИР ДЕРАЛА
(превод од оригиналот објавен во CIVIL.TODAY на 8 август)
Пропагандните наративи во голема мера се потпираат на алузии, симболи и кодиран јазик, а им недостасува каква било фактичка содржина. Дури и кога се содржат факти, тие се толку искривени што повеќе не служат како вистина, туку како алатки за дезинформација. Фактите се извртуваат за да одговараат на пропагандата, при што се замаглува границата меѓу реалноста и фикцијата. Конструкциите треба да ја „потсетат“ таргетираната публика на состојби и настани од сегашноста и минатото, а со тоа да ги поттикнуваат и влошуваат меѓуетничките и политичките тензии.
Дестабилизацијата станува еден од клучните зборови со кои се опишува македонската реалност и прогнозите за развој на ситуацијата.
Владејчката ВМРО-ДПМНЕ во континуитет ги одржува своите долгогодишни националистички наративи, често невешто затскриени зад неуморните напади кон ДУИ. Тие напади се засилуваат за време на изборните кампањи и останаа главен наратив по формирањето на владата на Мицкоски. Од друга страна, на ДУИ главен таргет им беа и останаа „вазалите“ од коалицијата ВЛЕН. Интересно, се чини дека ДУИ своите контранапади кон ВМРО ги насочува повеќе кон ВЛЕН, отколку врз ВМРО. Веројатно се надеваат дека ќе се најдат во ситуација слична на 2008 година кога непомирливиот противник на ДУИ, Никола Груевски, сепак, ги прибра нив во владина коалиција по предвремените парламентарни избори, а потоа среќно владееја речиси една деценија. И СДСМ, или барем тоа што остана од партијата, одбира да кокетира со националистичките наративи и најчесто го таргетира ВЛЕН, откако претходно целосно се оддалечи од ДУИ. Не мора посебно да се нагласува дека десничарските партии ЗНАМ и Левица се натпреваруваат во тоа што најдобро (единствено) го знаат – национализам. ВЛЕН е нова шаренолика коалиција која допрва треба да создава политички капитал како коалиција, но тешко им оди. Бавно формираат заеднички ставови и, барем засега, не се снаоѓаат во ситуацијата, така што и нема многу простор за прецизна оценка на нивната ориентација и капацитети.
Уште пред изборите, Мицкоски зборува за некаков соработник на Али Ахмети што наводно уживал во луксузен хотел во Истанбул, па од хотелскиот луксуз контролирал некоја наводна вооружена група што се движела низ Бутел и Чаир. Неговиот пријател, адвокат и министер за внатрешни работи, Панче Тошковски целосно ја поддржува приказната на Мицкоски и уверува дека заканата постои, но дека граѓаните не треба да бидат загрижени. Тоа му доаѓа отприлика како „куќата навистина ни гори, но не треба да се плашите, ние сме тука, ќе го гасиме пожарот“.
Овие и слични тврдења, поткрепени со нула факти и докази, беа искажани и во изјавата на премиерот Мицкоски на заедничката прес конференција со косовскиот премиер Албин Курти. Остана непознато дали и колку во ова сценарио учествува и самиот Курти или заминал со кнедла во грлото. (линк до прес конференцијата)
Едно е јасно, сите заедно користат националистички наративи и пораки, кој помалку, кој повеќе, некогаш прикриено зад кодираниот говор, а најчесто сосема отворено. Национализмот останува најевтината инвестиција со највисок и најбрз политички профит.
Што е поентата?
Мицкоски со месеци тврди дека ДУИ се подготвува да ја дестабилизира државата. И тука се впушта во криптични изјави со „аха, те фатив“ стории што со месеци во континуитет ги зачинува со „убедливи детали“ за кои не изнесува никакви докази, а уште помалку се занимава со тоа на институционално ниво. Кога премиерот и министерот за внатрешни работи ви тврдат дека постои заговор за безбедносна дестабилизација на државата, очекувате институционална реакција, а не ширење страв од говорница и пред камери.
На земјата навистина ѝ претстои дестабилизација. Но нема да ја предизвика ДУИ или поточно – нема да ја предизвика само ДУИ – затоа што нема таков капацитет, а уште помалку интерес за тоа. Националистичките наративи на сите актери на политичката сцена, сосе статистите, каскадерите и опортунистите – ќе доведат до тензии, можеби и до безбедносна криза со етнички карактер. Вооружени со национализам, сите заедно, но првенствено Мицкоски и неговата екипа, ќе ги вложат сите пропагандни капацитети да ја избегнат одговорноста за неуспехот на политички, економски и социјален план, а најмногу за неуспехот да продолжат со евроинтеграциите. Сево ова може многу кратко да се сведе на заклучок во една реченица: На сите им треба дестабилизацијата како изговор, а Албанците како боксерска вреќа.