Пишува Арбер Хитај
Иако го сметаа за сектор со највисок потенцијал, денеска туризмот е еден од најпогодените сектори во Албанија, откако почнаа да се применуваат мерките за спречување на ширењето на Ковид-19 од пролетта 2020 година.
Беа потребни само неколку месеци карантин за целата индустрија, градена со години, да потоне во егзистенцијална несигурност околу својата иднина. Бројките зборуваат за мрачна реалност. Според последниот извештај на ИНСТАТ, туризмот во текот на 2020 година придонел во албанската економија со само 3,23%. Тоа е многу низок процент ако се спореди со 2019 година, кога туризмот придонел со 20% во БДП на земјата. Намалувањето на процентот укажува дека овој сектор е погоден од сериозна криза, а според значајни извештаи на „Standart & Poors“, нема да има закрепнување ниту во 2021 година. Со новите варијанти на Ковид-19, иднината се чини уште помрачна.
Официјалните податоци објавени од ИНСТАТ зборуваат за сериозна криза во овој сектор. Во 2020 година имало 900.000 ноќевања помалку отколку во 2019 година. Намалувањето достигна 45%. Туристичките агенции се најпогодени. Мнозинството од нив беа принудени да ги напуштат своите активности, додека помалку погодени се хотелските активности или бар-рестораните. И покрај процентите, според владата, овој сектор работел добро во текот на 2020 година, особено во летниот период. Пред само неколку дена, на средба со граѓаните на Валона, еден од најпознатите региони за крајбрежен туризам, премиерот Еди Рама изјави дека туризмот во 2020 година не претрпел загуба. „Ова има врска со мерките одобрени од владата да останеме отворени кон соседните земји, особено кон Косово“ – истакна тој. Според премиерот, главниот проблем лежи во медиумите и сопствениците на хотели, кои и покрај тоа што имаат целосна резервација на нивните соби, на медиумите им раскажуваат друга приказна. Но, овој оптимизам на лидерот на владата наидува на противење од страна на главните туристички лидери во земјата.
Зак Топузи, првиот човек на Албанската асоцијација за туризам, на интервју за ТВ СКАН во почетокот на февруари 2021 година изјави: „Ќе биде тешка година, од она што можеме да го видиме. Новите варијации на Ковид предизвикаа загриженост. Европските агенции, како главни претставници со туристи во Албанија, ги затворија своите граници. Доколку продолжи вака, се предвидува уште потешка сезона од 2020 година. Ова е најпогодената индустрија, а не добива стимули “.
Клитон Грџани, шефот на албанските тур-оператори, го дели мислењето со господинот Топузи. Според него, негативното влијание во туризмот влијаело и на вработувањето, бидејќи се смета дека туристичките агенции го намалиле својот персонал скоро на 70%, што автоматски придонесува за зголемување на невработеноста. „Ова е голем удар и врз вработувањето. Дури и ако добиеме каква било поддршка, веќе губиме многу вработени и навистина е тешко да ги вратиме назад и да започнеме од нула. Во овие 20 години човечкиот капацитет е тој што го произведува овој обем на приход. Некои од нив заминаа, емигрираа или започнаа живот во друга земја, а сè помалку квалификувани умови останаа во земјата “, заклучи Грџани.
Претставниците на туризмот ја искористија секоја можност да ја критикуваат владата, која според нив воопшто не ги поддржува, како што тоа го сторија другите влади во регионот, а со тоа ги заборави. Како и да е, пандемијата и забраната може да започнат нова движечка сила за преформулирање на други модели на туризам, оживување на куќите за гости и културниот туризам, кои беа оставени во втор план. И покрај многуте проблеми, експертите сметаат дека има светлина на крајот од тунелот. Ова најмногу се должи на копнежот на луѓето да патуваат. Во најоптимистички случај, ова може да биде голем бран; сепак, стравот за полошо сценарио дека она во 2020 година сè уште останува.
Арбер Хитај е новинар и водител на ТВ-емисијата „60 минути“ на РТВ Скен, која обработува актуелни теми
Текстот, насловот и фотографијата се преземени од опкружување – платформа отворена и достапна за сите оние од регионот таканаречен Западен Балкан, чии гласови заслужуваат внимание и кои сакаат со своите текстови, видео записи и други формати да го изнесат својот критички поглед, да понудат нови идеи и видувања за сите случувања во соседството.