Алтернативните и обновливите извори на енергија се единствениот пат не само кон почистa и поздрава околина без фосилни горива, туку се и императив за посигурна енергетска иднина. Земјава има голем потенцијал за производство на таква енергија, а покрај ветерните, хидро и соларните електрани изградија се и неколку биогасни електрани кои работат на целосно природни биолошки процеси за разградување органски отпад.
Струјата од биогасната електрана се добива од мотори со внатрешно согорување и генератори кои работат на метан кој пак се добива при дигестија од органски отпад, ѓубре од добиток, од земјоделски култири и др.
Од пред неколку месеци во Сарамзалино, општина Лозово, почна да работи биогасната електрана со најмодерна технологија „Био ентерпрајз“ која со инсталирана моќност од два мегавати на час треба да обезбеди струја за 3500 домаќинства. Електраната, која е инвестиција на македонските компании Централ Инвест/Феро Инвест на Кочо Анѓушев, АСП-ПАК на Спасе Спасески и Агриа груп на Перо Колески, почна да се гради во јули 2020 година.
При посетата на новинарите на електраната во Сарамзалино, сопственикот на Централ инвест Кочо Анѓушев појасни дека во Био ентерпрајз освен што се произведува стабилна електрична енергија, ќе се произведува и топлинска енергија која ќе може да загрева плантажи на шест хектари земјоделско земјиште и ќе произведува 40.000 тони природно земјоделско ѓубриво. Според него, обновливите извори за енергија или енергетската транзиција кон обновливи извори за енергија, е добра само до колку таквите извори за енергија се разноврсни.
-Не може да има енергетска транзиција ако имате само фотоволтаци или само биогасни електрани или само ветерни електрани или само хидроелектрани, бидејќи сите тие произведуваат електрична енергија во различно време од денот, годината итн, во зависност од условите. Единствено биогасната електрана може да произведува 365 дена, 24 часа. Практично комбинација на сите обновливи извори е единствена добра енергетска транзиција, вели Анѓушев.
Инвестицијата, како што посочи, е 12 милиони евра и на годишно ниво ќе произведува околу 17 милиони киловат часови, ќе менува 16.000 тони СО2, односно заштедува емисија од 16.000 тони СО2 или практично заменува 700 илјади дрва во шума коишто треба тоа СО2 да го прочистат.
– Биогасната електрана е најголемиот чистач на органски отпад во општеството. Значи се што е органско, и што може да се распадне, во биогасната електрана е гориво, и нус производ од оваа електрана е електрична енергија, чист хумус и течност за полевање на полињата како течност со хранливи материи за земјоделието. Биогасната електрана практично е најдобриот пример за циркуларна економија, она што го слушаме како дефиниција во општеството. Биогасната електрана може да апсорбира отпад органски од сите типови вклучително од житарици, силажа, отпад од свињарски фарми, краварски фарми ,млекарска индустрија, сурутка после правење на млеко, расипано млеко, отпад од винарии, отпад од фирми што произведуваат преработка на градинарски производи, на пример лушпите и семките од пиперите, се што е отпад од органска материја, вклучително и комуналниот отпад до колку тој може да се селектира во општините тој би можел тука да согори, појаснува Анѓушев.
Според косопственикот на електраната и сопственик на Агриа груп, основниот мотив било тоа што денес најголемиот проблем е загадувањето во државата. Тој како најголем производител на свинско месо во земјава, појасни дека досега изметот од свињарските фарми го изнесувале на нивите да се суши, кој потоа го земале селаните да го расфрлат по посевите, а отсега тоа ќе биде организирано.
-Тоа беше основниот мотив што влеговме во инвестицијата и што мислам дека ќе дојде време кога ќе го решаваме и отпадот од кланиците. Во наредниот временски период ќе се реши и тој отпад. Сега не влегува, но тоа е во план, треба да се додадат стерилизатори во наредната фаза, се надевам во наредните година-две и со тоа ќе го решиме еколошкиот проблем барем во овој дел од државата, истакна Колески.
Спасе Спасевски од АСП ПАК од Охрид, како коинвеститор во проектот, вели дека органскиот отпад што го создава биогасната електрана на долг рок ќе го намали трошењето на минерални ѓубрива, бидејќи самото по себе е органско ѓубриво, а ние сме увозно зависна држава од минерални ѓубрива. -Ова има двоен ефект, вели Спасески.
Според прирачникот на здружението „Центар за промоција на одржливи земјоделски практики и рурален развој“, биогасот се создава кога органскиот материјал се распаѓа во бескислородна средина во присуство на микроорганизми. Процесот на распаѓање се нарекува анаеробна дигестија и природно се одвива во многу средини со ограничено присуство на кислород: на пример, во бари и мочуришта, во оризови полиња, но и во желудниците на преживарите.
Овој природен процес може да се искористи во постројките за биогас каде што се става органски материјал. Основен дел на постројката е некоја затворена комора или херметички затворен контејнер (или често наречен реактор – дигестор) во кој се одвива реакцијата на дигестија. Краен производ на распаѓањето е гас што може да гори наречен биогас и органски остаток во дигесторот кој содржи минерални материи и е погоден да се користи за наѓубрување како течно или цврсто биоѓубриво.
Извор: МИА