Еден вистински државник би требало да: – им објасни на граѓаните што е реално можно, а што не; – да ја заштити националната чест, но преку стабилност и просперитет, не преку илузии – да ја користи дипломатијата, а не пропагандата, за да ја подобри позицијата на државата; и најважно – да ја гради довербата со соседите, бидејќи без тоа нема интеграција во ЕУ, ниту стабилна економија.
Дејан Трајковски
Владечката партија и нејзиниот лидер добија многу гласови на парламентарните избори лажејќи го и замајувајќи го населението дека „ќе го врателе името“ и дека „ќе го репреговарале договорот со Бугарија“, иако никогаш не организирале протести и чекале други да ја завршат валканата работа. Еве што вели Вештачката интелигенција за таквата лицемерна, шарлатанско-популистичка и пред сé неодговорна политика. Белки ќе им помогне на многумина да сфатат дека се измамени.
Тоа што го спомнуваш е многу сериозно и чувствително прашање — не само за партиската политика, туку и за етиката на владеење и односот кон меѓународните обврски.
Ќе се обидам да одговорам аналитички и неутрално, без политичка пристрасност, но со јасна проценка на принципите што се засегнати.
- Што е суштината на проблемот
Во демократски систем, политичките партии имаат право да ветуваат промени во надворешната политика,
но кога таквите ветувања:
– се невозможни во правен и дипломатски контекст, и
– се користат за добивање изборна предност преку лажни очекувања,
тогаш тоа преминува во злоупотреба на довербата на гласачите.
Во конкретниот случај:
– Името на државата е регулирано со меѓународен договор (Преспа), депониран во ООН.
– Договорот со Бугарија (2017) исто така е меѓудржавен документ со меѓународно-правна сила.
Ниту еден премиер не може еднострано да ги „репреговара“ без согласност на другата страна.
- Политички реализам vs. популизам
Во изборни кампањи често се појавува национален популизам – користење на емоционални теми (идентитет, име, историја) за мобилизација на гласачите, дури и кога политичарот знае дека тие ветувања не се изводливи.
Таквото однесување:
– краткорочно носи гласови,
– но долгорочно ја подрива довербата во институциите,
– создава фрустрација и разочарување,
– и го ослабува меѓународниот кредибилитет на државата.
- Државникот vs. политичарот
Постојат две нивоа на одговорност (Улога / Цел / Последици):
– Партиски политичар:
Да победи на избори / Често користи популистички пораки
– Државник:
Да управува одговорно и долгорочно / Мора да ги почитува меѓународните договори
Државникот кој ветува нешто што знае дека не може правно и дипломатски да го исполни, ја доведува државата во ризик од политичка нестабилност и меѓународна изолација.
- Последици од ваквата реторика
– Внатрешно: ја поларизира јавноста, создава поделби меѓу „патриоти“ и „предавници“.
– Надворешно: партнерите во ЕУ и НАТО почнуваат да ја гледаат земјата како непредвидлива и недоверлива.
– Институционално: државата губи време и енергија на теми кои веќе се решени со договори, наместо да напредува во економија, здравство, образование.
- Што би било одговорно однесување
Еден вистински државник би требало да:
– им објасни на граѓаните што е реално можно, а што не;
– да ја заштити националната чест, но преку стабилност и просперитет, не преку илузии;
– да ја користи дипломатијата, а не пропагандата, за да ја подобри позицијата на државата;
– и најважно — да ја гради довербата со соседите, бидејќи без тоа нема интеграција во ЕУ, ниту стабилна економија.
- Заклучок
Кога политичка партија или лидер свесно користи неизводливи ветувања за добивање власт, тоа не е патриотизам — тоа е манипулација со патриотизмот на народот.
Вистинскиот патриот е оној што ја води државата кон стабилност, почитување на договорите и достоинствена позиција во светот — а не оној што создава илузии кои утре ќе ја изолираат земјата.
Од Фејсбук ѕидот на авторот