Загрижувачки се состојбата и податоците од ЈУ Специјален завод – Демир Капија, алармира Хелсиншкиот комитет за човекови права по извршената посета во рамките на установи од затворен тип.
Во овој Специјален завод кој постои над 40 години сместени се лица со најтешка ментална ретардација а кои живеат во субстандардни услови. Алармантно е тоа што во оваа установа во кои се сместени 277 штитеници нема ниту еден еден постојан лекар.
Хелсиншкиот комитет по извршената посета констатира дека со овие лица со тешка попреченост, работат 4 дефектолози, 18 медицински сестри, 70 негуватели а останатиот дел од 153 вработени се административен персонал.
За време на посетата на тимот на Хелсиншкиот комитет во одделот каде што се сместени лицата со најголем дефект, односно 90 отсто од нив се неподвижни, тие наишле на ужасна глетка каде што лица неподвижните лазеле по подот во зградата во која мирисот е ужасен, вратите се искршени и каде што мачки направиле свое живеалиште.
– Треба да се напомене дека сите одделенија се во лоша состојба и не исполнуваат минимални услови за живот. Надворешниот дел на градбите е во лоша состјба, ѕидовите се нагризани, а фасадата е падната на повеќе места. Собите во кои се сместени штитениците се полни со влага и мувла. Во нив речиси нема шкафови, ќебињата се стари и истрошени и на повеќе кревети немаше перници, се вели во извештајот на ХК изработен за Специјалниот завод.
Како што велат од Комитетот, дел од штитениците својот доручек го имале веднаш до распаднатите тоалети, кои со години не биле исчистени и од каде што се ширела ужасна смрдеа.
Алармантен се и бројките за смрноста. Од 1993 година до 2016 година во Домот, според евиденцијата, починале 375 штитеници.
– Поголемиот дел од смртните случаи се резултат на белодробни заболувања кај штитениците, се констатира меѓу друго во извештајот.
Сезонската вакцина која треба да ја примаат луѓето сместени во оваа установа, ја примале и со два месеци задоцнување, а надлежните во Домот немале одговор кој е добавувачот на вакцините.
Поради еден случај во кој штитеник починал под сомнителни околности и обдукција која го запрепастила тимот на Хелсиншкиот комитет, тие најавија кривична пријава за надлежниот обвинител задолжен за случајот, бидејќи смртта на лицето завршила во архивите а никој не одговарал за небрежноста.
– Кај штитеникот биле забележани стомачни тегоби, по што тој почнал да повраќа измет. Персоналот одлучил штитеникот да биде испратен во ЈЗУ Општа болница Велес каде било извршено снимање, но бидејќи не бил откриен причинителот на тегобите, штитеникот бил вратен во Демир Капија. Бидејќи повраќањето на изметот продолжило, штитеникот бил испратен на третман во Скопје, но при транспортот со медицинско возило тој починал. По извршената обдукција во дебелото црево била најдена цуцла, што укажува на запоставеност од страна на вработените во специјалната установа, но и непрофесионалност при третманот во болницата во Велес, се вели во Извештајот
Овие забелешки Хелсиншкиот комитет ќе ги испрати и до меѓународната заедница но нивниот апел главно е до Министерството за труд и социјална политика со кое раководи Диме Спасов, да изврши увид и да одговори на проблемите во ЈУ Специјален завод – Демир Капија.
Хелсиншкиот комитет препорачува целосна имплементација на Нанционалната стратегија за деинституционализација 2008-2018 во овој Дом, вработување на постојани доктори интернисти и зголем број на хигиеничари меѓу другото.