Перформансите се очигледно разочарувачки и земјата јасно треба да преземе поодлучна и фокусирана акција во однос на голем број на препораки издадени пред четири и пол години, се вели во најновиот извештај на ГРЕКО – тело на Советот на Европа, основано да го надгледува спроведувањето на антикорупциските стандарди на организацијата од страна на земјите членки.
ГРЕКО заклучува дека сегашното многу ниско ниво на почитувањето на препораките е “глобално незадоволително” и бара да види конкрeтни поместувања до средината на 2019 година. Критиките се однесуваат за антикорупциските мерки кои требало да ги спроведат пратениците, судиите, обвинителството и ослободувањето на ДКСК од политички влијанија.
Македонските власти имплементирале само шест од вкупно 19 препораки кои во последниот Извештај за евалуација ги доставила ГРЕКО. Пратениците не усвоиле ниту една, освен што го усвоиле Кодексот за етичко однесување – проект што, потсетува Греко, беше заглавен од крајот на 2016 година. Сепак и во однос на Кодексот, претставниците на Греко забележуваат дека „предупредувањето како единствена важечка санкција , па макар таа била и јавна, во врска со добивањето на подароци и судирот на интерeси кај пратениците е недоволна да се спречат ваквите ситуации“.
„Само изјава во Кодексот дека пратеник е должен да ги почитува правилата што се однесуваат за спречување конфликт на интереси е недоволно“ пишува во Извештајот. ГРЕКО бара да се воведе целосна забрана за подароци или да се воведат построги правила – пратениците да ги одбијат подароците или да ги вратат во Собранието.
И покрај тоа што Државната комисија за спречување на корупцијата утврдила дека некои пратеници не пријавиле анкетен лист во законскиот рок или дека не го пријавиле целиот имот, санкции немало. Не е преземено ништо да се пополни ваквата празнина, и за пратенциите да следува одговорност и според Кривичниот Законик.
Што се однесува до судиите и обвинителите, направени се ограничени, одлучувачки подобрувања. Законот за Судскиот совет беше изменет во декември 2017 година и во мај 2018 година и сега се предвидува можност за жалба против одлуките за назначување, како и за периодичниот систем за оценување на судиите, кој става поголем акцент на квалитативните критериуми.
Што се однесува до системот на пријавување на средства и интереси, ГРЕКО жали што не се случил значаен развој за да се зајакне контролната функција и да се поддржи балансираниот пристап (без политичко мешање) на Државната комисија за спречување на корупцијата.
ГРЕКО, исто така, забележува дека последниот извештај на Комисијата на ЕУ во контекст на преговорите за европска соседска политика и проширување, објавен во април 2018 година, не забележува напредок во однос на зајакнувањето на истражните капацитети на ДКСК и нејзината независност од политичките партии и општо, ограничена евиденција на земјата во однос на случаите со високи функционери. Од ГРЕКО потсетуваат дека ДКСК неодамна беше вмешана во сериозни контроверзи и мнозинството од нејзините членови поднесоа оставки, поради наводите за лошо управување со средствата.