Поранешниот американски државен секретар Хенри Кисинџер наполни 99 години на 27 мај. Британскиот Сандеј Тајмс објави големо интервју со него, направено од историчарот Ниал Фергусон, инаку автор на книгата за Кисинџер. Поранешниот американски дипломат оди со бастун и зборува побавно, но неговиот ум е остар како и секогаш, пишува Тајмс, пренесува Јутарњи лист.
Бидејќи државниот секретар Кисинџер беше мразен поради неговата улога во војната во Виетнам, денес неговиот наследник Ентони Блинкен инвестира милијарди во украинската војна. Фергусон не гледа значајна разлика помеѓу тогашната војна во која загинаа млади Американци и денешната војна во која Америка испраќа оружје за да убие други. На Светскиот економски форум во Давос на 23 мај, Кисинџер рече дека Украина мора да ѝ даде на Русија дел од својата територија, што разбесне многумина. Според него, Украина треба трајно да се подели според ситуацијата пред 24 февруари, кога делови од Доњецк и Луганск беа под контрола на проруските сепаратисти, а Крим беше дел од Русија, како што е од 2014 година.
Во едно големо интервју, Кисинџер и Фергусон разговараа за конфликтите во американското општество, неуспешните можности во американската политика поради аферата Вотергејт и типовите на големи лидери. За украинскиот претседател Володимир Зеленски, Кисинџер вели дека нема сомнеж дека Зеленски остварил историска мисија. Зеленски е случаен претседател, тој доаѓа од заедница која никогаш не била претставена на таа позиција, бидејќи е Евреин како Кисинџер. „Тој стана случаен претседател поради фрустрација со внатрешната политика. А потоа се соочи со обидот на Русија да ја врати Украина во потполно зависна и подредена позиција. И ја спои својата земја и светската јавност на историски начин. Тоа е негово големо достигнување “, рече Кисинџер. Останува прашањето дали Зеленски може да го задржи своето лидерство со постигнување мир, особено мир кој вклучува одредена жртва, посочува Кисинџер.
„Путин е внимателен“
Хенри Кисинџер беше државен секретар од 1973 до 1977 година и советник за национална безбедност од 1969 до 1975 година, добитник на Нобеловата награда за мир во 1973 година.
Запрашан за рускиот претседател Владимир Путин, со кого се сретнал неколку пати од случајната средба во раните 1990-ти, кога Путин беше заменик-градоначалник на Санкт Петербург, Кисинџер рече дека мисли дека е внимателен аналитичар. Проблемот на Путин, вели Кисинџер, е што тој е на чело на земја што пропаѓа и сега го изгубил чувството за пропорција. Во времето на руската анексија на Крим во 2014 година, Кисинџер се изјасни во напис против идејата Украина да се приклучи на НАТО, предлагајќи наместо тоа неутрален статус како Финска. Уште тогаш предупреди дека продолжувањето на разговорите за влез на Украина во НАТО ризикува да избувне војна. Финска и Шведска сега влегуваат во НАТО. Дали НАТО стана преголем?
НАТО беше одличен за справување со агресивната Русија кога беше голема закана за светскиот мир, одговара Кисинџер. Сега НАТО прерасна во институција која на единствен начин ја отсликува европската и американската соработка и важно е да се одржи. „Но, важно е да се признае дека ќе се појават големи проблеми во односите на Блискиот Исток и Азија со Европа и Соединетите држави. А НАТО е институција чии членови не мора да имаат компатибилни ставови“, предупреди Кисинџер. Членките на НАТО сега се собраа околу Украина бидејќи тоа потсетуваше на стари закани. Но, прашањето е како да се стави крај на оваа војна. „На крајот, мора да се најде место за Украина, и место за Русија – ако не сакаме Русија да стане кинеска истурена станица во Европа“, рече долгогодишниот дипломат.
Нова студена војна?
Фергусон го потсети Кисинџер на разговорот што го водеа на крајот на 2019 година во Пекинг, кога тој го праша дали веќе сме во втората студена војна, но со Кина, која сега ја игра улогата на Советскиот Сојуз. Кисинџер одговорил: „Ние сме во подножјето на Студената војна“. Една година подоцна тој рече дека веќе сме во „планинските премини на Студената војна“. Каде сме сега?
Америка и Кина, „двете земји со способност да доминираат во светот“, се ривали управувани од некомпатибилни влади, во време кога технологијата може да го уништи светот благодарение на технологијата. Во овој поглед, Кисинџер потврдно одговара на прашањето дали Втората студена војна е потенцијално уште поопасна од Првата студена војна. И двете велесили сега имаат споредливи економски ресурси за прв пат, а технологиите за уништување се уште пострашни, особено со доаѓањето на вештачката интелигенција.
Тој не се сомнева дека Кина и Америка сега се противници. „Не верувам дека доминацијата во светот е кинески концепт, но може да се случи тие да станат толку моќни. И тоа не е во наш најдобар интерес“, предупредува Кисинџер.
„Ние на Запад имаме навидум некомпатибилни задачи. Ви требаат одбранбени институции способни да се справат со современите предизвици. Во исто време, потребен ви е некаков позитивен израз од вашето општество за да ги вложите тие напори во име на нешто, бидејќи во спротивно ќе имате концепт за соработка со друго општество, бидејќи сега не можете да смислите никаков концепт за нивно уништување. Затоа, дијалогот е неопходен“, рече Кисинџер. Но, нема дијалог, освен да се сменат обвинувањата. Кисинџер вели дека затоа е длабоко загрижен за тоа каде одиме. „Другите земји исто така ќе сакаат да го искористат ова ривалство без да ги разберат неговите уникатни аспекти“, вели тој. Значи влегуваме во многу тежок период, предвидува 99-годишниот дипломат.
(Преземено од Јутарњи Лист)