Министерството за внатрешни работи е единствената институција која би можела да го нарача софистицираниот софтвер за шпионажа Финфишер за кој истражувачката група од Универзитетот во Торонто утврди дека помеѓу 36 земји во светот кои го имаат нарачано софтверот е и Македонија.
Ова за НОВА го тврдат поранешни вработени во секторот за безбедност кои сакаа да останат анононимни.
Веројатноста дека само МВР има легална можност да го користи овој софтвер за следење на граѓаните преку мобилни телефони и компјутери ја потврдуваат и експертите за софтвер. Дамјан Георгиевски од непрофитната невладина организација „Слободен софтвер“ за НОВА објаснува дека досегашните истражувања на канадската Ситизен лаб која го следи овој софтвер за шпионажа покажале дека најчест таргет на корисниците на софтверот, односно владите низ светот биле токму активистите за човекови права.
И неговите претпоставки се дека правото со закон да користи ваква софистицирана и скапа алатка за следење би можело да го полага само полицијата, а предупредува дека опасностите од ваквиот тип на следење се огромни.
-Тие треба да одговорат, доколку се тие нарачателите, како го користат, дали имаат налози од истражни судии итн. Треба да разбереме дека мерката следење со ваков софтвер е многу подрастична од обично следење на нечии телефонски разговори. Ако ме прислушуваат тоа е можно само ако јас имам акција со телефонот, односно ако ми вртат или вртам некому. Но, со Финфишер вие немате апсолутно никаква контрола врз вашиот мобилен телефон или компјутер, а дури може и да ви се менуваат работи, односно некој да ви подметнува, вели Дамјан Георгиевски од „Слободен Софтвер“.
Целосниот разговор со Дамјан Георгиевски погледнете го во видеото.
ЛЕГАЛЕН СОФТВЕР ЗА НЕЛЕГАЛНА ШПИОНАЖА
Легален софтвер за нелегална шпионажа или моќна алатка во рацете на владите – ова е накусо описот кој Ситизен Лаб и активистите за човекови права во светот го користат за да го опишат Финфишер. Финфишер е произведен од германската компанија Еламан ГМБХ во партнерство со британската групација Гама Груп Интернешнл, а од компанијата тврдат дека софтверот го продаваат единствено на влади и владини органи.
Вкупно 36 земји во светот го имаат набавено овој софтвер, а освен режимски земји, меѓу нив и многу европски држави како Чешка, Холандија и Бугарија. Меѓународната организација Репортери без граници ја смести компанијата Гама на листата на “непријатели на интернетот” и “дигитални платеници”.
Софтверот се инсталира како вирус кој пристигнува во форма на порака за апгрејдување на некој од постоечките програми. Во моментот кога ќе дозволите тоа, а не сте во можност да распознате дека станува збор за вирус, оној кој го користи софтверот може да следи се што правите, па дури и типкањето на тастатурата.
НАДЛЕЖНИТЕ ЗАСЕГА МОЛЧАТ
НОВА вчера упати барање за информација за нарачателот на шпионскиот софтвер до Владата на РМ, до Македонски Телеком, од каде серверот користи ИП адреса според информациите презентирани во извештајот на Ситизен Лаб, а денеска упативме барање и до Министерството за внатрешни работи.
Владата не одговори на барањето, ниту пак, на смс пораките и повиците со кои баравме да ни објаснат дали и кога би можеле да сметаме на одговор. Од МВР одговорот се чека, со оглед на тоа дека им беше испратен подоцна.
Единствено одговори Македонски Телеком , кој не даде информација за тоа чија е ИП адресата на корисникот на овој софтвер, но реагираа на дел од вчерашниот текст на НОВА за шпионскиот софтвер кој ви го пренесуваме подолу.
-Македонски Телеком ја демантира информацијата објавена од новинската агенција Нова дека „Македонски Телеком е провајдер на шпионскиот софтвер Финфишер кој овозможува следење на активностите на граѓаните на компјутер и на мобилен телефон“.
Споменатиот pool на IP адреси во извештајот на истражувачката група Ситизен Лаб се IP адреси кои што ги користат корисниците на интернет услуги на Македонски Телеком. Но, нашата компанија не располага со информација за софтверите коишто корисниците ги користат.
Важно е да се истакне дека при склучување на договор за користење на услугите на Македонски Телеком, претплатникот се обврзува претплатничката линија да ја користи согласно со неговата намена, да не врши злоупотреба, да не вознемирува други претплатници и да не ја користи за цели спротивни на моралните норми и Законот за електронските комуникации, пишува во демантот на Македонски Телеком.
Претпоставката е дека софтверот Финфишер е доста скап иако компанијата производител не кажува колку чини. По падот на Хосни Мубарак беше пронајден договор за набавка на овој софтвер со Египет во вредност од 380.000 долари, но информацијата остана непотврдена бидејќи компанијата никогаш не соопшти дали го продавала софтверот во режимите.
Буџетот на македонската полиција од 2008 наваму почна драстично да се зголемува , а за 2013 нејзиниот буџет изнесува 155, 9 милиони евра.