Пишуваат: Горан Ризаов и Борјан Јовановски
Македонските власти сè уште не одговориле на официјалното барање од Окружниот суд во САД за обезбедување осуммина сведоци од Македонија во случајот против поранешните директори на Маѓар телеком обвинети за поткуп на македонски функционери, дознава НОВА од документацијата за оваа афера со која располага.
Поради тоа, своите сознанија за аферата Телеком сè уште не ги искажале Димитар Бузлевски, поранешен советник на генералниот директор на Македонски Телеком, Борче Давитковски, поранешен член на Одборот на директори, Бранко Црвенковски, поранешен претседател на Македонија, Јован Пејковски, советник на поранешниот премиер Владо Бучковски, Огнен Фирфов и Лазо Јовески, поранешни директори во Македонски Телеком.
Еден од осумтемина барани, Дејан Мицковиќ веке сведочел надвор од Хашките процедури, а другиот, Дејан Силјановски е починат.
И ГРЦИТЕ ОДБИЛЕ ДА СВЕДОЧАТ
Во документите до кои дојде Нова, а кои на 6 ноември се доставени до американскиот суд од страна на Комисијата за хартии од вредност како тужител, се вели дека во март и април 2014 година е побарано да се обезбедат овие осум сведоци според процедурите на Хашката конвенција, чиј потписник е Македонија.
Барањето било доставено до правната служба на Министерството за надворешни работи, но ниту тоа, ниту правосудните органи во земјава, не се одзвале на поканата. Двете страни во случајот во САД, не се решиле да покренат процедура за одговор на барањето.
Севкупно, според Хашката конвенција биле барани 31 сведок, од кои осум од Македонија, шест во Германија, тројца во Грција и четиринаесет во Унгарија. Дури 27 од овие сведоци биле предложени од одбраната, а останатите од тужителот.
„Сведочење не беше добиено ниту од шест сведоци во Македонија бидејќи македонските власти никогаш не одговорија на барањето според Хашката конвенција, а ниту една од страните не покрена процедура во македонските судови за одговор на барањето“, се вели во документот на тужителот. Двајца од шесте сведоци во Македонија, Фирфов и Јовески се предложени од страна на КХВ, а четворица – Бузлевски, Црвенковски, Давитковски и Пејковски од страна на одбраната.
Како што се вели во документот, до сега се обезбедени 11 сведоци, двајца во Германија и девет во Унгарија. Сведочењето го избегнале и контроверзните Димитрис Кондоминас и Михаил Кефалојанис, првиот сопственик вториот директор во озогласената „Чаптекс“, Золтан Кишијхус, директор во „Каменимост комуникации“, Никос Ставридис советник на Кондоминас и Пол Кустра поранешен вработен во Маѓар Телеком.
Овие петмина се повикале на законите во Грција и Унгарија и одбиле да сведочат со образложение дека тоа може да ги инкриминира.
Од останатите што не се одзвале на поканата, еден се сложил да сведочи надвор од Хашкиот процес (Дејан Мицковиќ, поранешен директор во Македонски Телеком); тројца биле недостапни бидејќи се или болни или надвор од јурисдикција; и еден е починат (Дејан Силјановски).
Сведочење не е добиено и од четворица сведоци во Германија бидејќи тамошните власти одлучиле дека Хашката конвенција не важи за активности барани од страна на владина агенција, меѓу нив и поранешниот финансиски диркетор на Македонски Телеком, Ролф Плат.
Одговарајќи на тврдењата на одбраната дека не биле во можност да обезбедат доволно сведочења, од Комисијата за хартии од вредност на САД посочуваат дека поранешните директори Елек Штрауб, Тамаш Морваи и Андраш Балог имале доволно време а и стручни правни услуги за да го направат тоа.
„Долго пред КХВ да ги тужи обвинетите, Маѓар Телеком им обезбеди на Штрауб, Балог и Морваи софистицирана правна помош. Тоа вклучуваше три правни компании со висока репутација и канцеларии низ целиот свет. Со бенефитите од ваквата правна асистенција, обвинетите спроведоа меѓународна истрага и темелно ги проверија нивните теории во случајот“, пишува тужителот КХВ.
ДОЛГОГОДИШНА МЕЃУНАРОДНА ИСТРАГА
Пронаоѓањето на фактите вклучувало сведочења во Лондон, Будимпешта, Скопје, Линц, (Германија), Њујорк, Филаделфија и Вашингтон. На секоја сесија секој од обвинетите, според КХВ, бил претставуван од двајца или повеќе.
Од друга страна, КХВ, во најголем дел се потпрела на сведоци кои или се согласиле да сведочат доброволно или биле поканите од страна на судовите. Ова вклучувало седум сведоци во четири земји (без експертите и самите обвинети). „Одбраната можеше да го направи истото, но се одлучија да ги бараат сведоците според Хашката конвенција“, велат од Комисијата за хартии од вредност.
„Обвинетите, исто така, можеа да добијат релевантни информации од страна на адвокатите на ‘Вајт&Кејс’ кои интервјуираа повеќе странски сведоци за време на внатрешната истрага на Маѓар Телеком, но одбраа да не го направат тоа“, додаваат тие.
Во Македонија против Ролф Плат, Золтан Кишијхус и Михаил Кефалојанис заедно со поранешниот генерален директор на Македонски Телеком, Атила Сендреи беше поднесена кривична пријава во 2008 година за злоупотреба на службената положба. Подоцна од обвинение беше повлечен Михаил Кефалојанис, а тужбата никогаш не се процесуира.
Поранешните Унгарски директори, пак го негираат постоењето на каква било коруптивна шема и негираат дека биле вклучени во незаконитите дејствија како што тврди КХВ. Во однос на Протоколот за соработка, за кој Комисијата тврди дека е основа на коруптивните зделки, тие велат дека не бил наменет да биде формален, обврзувачки договор меѓу Маѓар Телеком и македонската влада.
„Сите сведоци што биле запознаени со Протоколот го опишаа како ништо повеќе од документирана дискусија или општа рамка меѓу двајца акционери во Македонски Телеком – Маѓар Телеком и Владата на Македонија во врска со постоечките несогласувања а во обид да соработуваат меѓу себе“, велат адвокатите на обвинетите.
Во својот исказ Штрауб го опишува Протоколот како „добра воља за почеток на решавање на проблем“. На сличен начин го опишува и Балог, кој вели дека Протоколот е „листа на желби“ или „меморандум за разбирање“ со кој се поставува „рамката за соработка“.
Мајкл Гунтер, директор во Дојче Телеком, кој бил вклучен во преговорите за Протоколот вели дека тоа е „напишана декларација за намери“ и е „ништо друго освен резултат на разговори меѓу двајцата акционери“ односно „транскрипта како резултат на дискусии“.
Поранешниот премиер на Македонија, Владо Бучковски, кој го потпишал Протоколот, исто така го опишува едноставно како „меморандум за разбирање“, кој бил само „првиот чекор кон решавање на односите“ меѓу двајцата акционери во Македонски Телеком. Тој понатаму вели оти знаел „дека сè што страните ќе стават на хартија нема да можат да го исполнат. Тоа беше повеќе како листа на желби“.