И после 3 години во “чекалната на ЕУ”, со отпочнати преговори и успешно поминат скрининг, и со демистифицирањето на “одбраната на идентитетот”, како последно можно алиби за непостапување и реализирање на обврските; дали “чекањето” е исцрпена можност како параван на (вистинските) намери, сите овие години? А, ако веќе не може “да чекаме”, дали некој сака “да се вратиме”?
Никица Корубин
Чекајќи го извештајот на ЕУ, и особено добропознатата констатација дека “20 години сме во чекалната на ЕУ”, да се потсетиме како го започнавме патот и како ги потрошивме тие 20 години. Апликацијата од наша страна е подадена во 2004 година, 9 години после Времената спогодба под покровителство на Обединетите нации, за спорот со Грција, која требала да биде финализирана со конечен договор, најдоцна 2 години порано. А, 2 години порано, единствено што сме финализирале, во смисла на стратешки и стабилни односи, внатре во општеството и надвор кон соседите; бил само Охридскиот договор, постигнат после внатрешен воен конфликт.
ЕУ го доделува кандидатскиот статус следната 2005 година, откога почнуваме да ги броиме изгубените години, напластувајќи го низ годините самосожалувачкиот патос, паралелно со продолжетокот на избегнувањето на решавањето на клучниот меѓународен договор: договорот со Грција, со кој всушност се финализира нашиот статус како држава во Обединетите нации. И всушност гледајќи низ таа призма, одлуката на ЕУ од 2005 година, за доделување на статус на кандидат на земја која веќе 10 години не успева да го реши клучниот спор, за да се позиционира себе си и своето постоење во меѓународниот правен поредок; е позитивен исклучок и привилегија што сме ја добиле, а не дискриминација.
Па, кога денес, ќе се користи Преспанскиот договор во јавниот дискурс, како добар репер за етапното адаптирање на внатрешниот правен поредок при преговарањето и влезот во ЕУ; доблесно е да се постави прашањето: ако Преспанскиот договор беше клучниот услов, за да може Северна Македонија воопшто да добие датум за почеток на преговорите со ЕУ, зошто “времето на чекање” го мериме од 2005 година, а не од 2019 година? Ирелевантно е што се’ сме правеле и избегнувале да правиме, кога од старт сме биле свесни дека, без договор со Грција и без регулиран статус во Обединетите нации, не сме ни можеле да добиеме датум за почеток на преговорите. И всушност токму таа “свест” дека “вечно ќе преговараме” со префрлање на “вината” на ЕУ, била идеалната посакувана позиција, веќе непостоечка од 2019 година.
И оваа делузија, одржувана во живот, од партиите, медиумите, клановите и партокраријата; е најголемата неправда и “измама” направена кон сопствените граѓани. Всушност, ставајќи го тежиштето на “невозвратената награда, за нашата (непостоечка) жртва”, е класично продолжено и латентно бегство од одговорноста, на сите политички елити, на свесно нерешавање и на меѓународниот статус на државата и на односите со соседите, една од клучните одредници за било која земја кандидат за членство во ЕУ.
И токму ова минирање и саботирање на сегашноста и иднината на државата, се крие зад параванот на “20 години во чекалната на ЕУ”. Всушност, метафората на “чекална” е најдобриот опис, кој може да се даде, за три деценискиот инжињеринг на градење на “митот за жртвата”, која ослободена од сите “одговорности и обврски” единствено што може е да чека. Но, проектирајќи го чувството на жртва врз граѓаните, всушност политичките елити, сакале (и сакаат) тие да бидат перцепирани како “жртва”, како ултимативно алиби за “нечинењето”. И тоа е главната причина за агонијата, наместо ослпбодувањето од делузијата после 2019 година и Преспанскиот договор.
И после 3 години во “чекалната на ЕУ”, со отпочнати преговори и успешно поминат скрининг, и со демистифицирањето на “одбраната на идентитетот”, како последно можно алиби за непостапување и реализирање на обврските; дали “чекањето” е исцрпена можност како параван на (вистинските) намери, сите овие години? А, ако веќе не може “да чекаме”, дали некој сака “да се вратиме”? Судејќи според бруталниот напад врз Охридскиот договор, кој во таа 2005 година, е единствениот договор, кој сме го имале постигнато, за конечно стабилизирање и дефинирање на нашата држава: каде треба да се “вратиме”?
Во светот на делузијата, има и враќање назад и чекање, има и глумење. Ама, во реалноста има само одење напред. Тоа се вика сегашност и иднина. Во име на минатото, кое го поминавме, со вакво самоблокирање, не како жртви, туку како херои. И за тоа “херојство” се дадени жртви на многу лични судбини и животи. За да “се движиме” конечно, а не да “чекаме”. Обврските се познати, промена на уставот веднаш. За конечно да видиме на дело, со отворањето на првите поглавија, како изгледа реализацијата на “грижата” за функционална и европска држава.
Од Фејсбук ѕидот на авторката