Кожи од стаорци, кожурци од свилени буби и на крај неколку живи црни стаорци како изненадување за публиката која ќе го посети македонскиот павилјон на 55. издание на Венециското биенале, кој ќе се отвори на 31 мај. Биеналето е најголемата и ликовна манифестација во светот.
Министерството за култура ја избра Националната галерија на Македонија да биде организатор на македонското учество на 55. издание на Венециското биенале. Директорката Халиде Палоши – на прашањето колкав е буџетот за македонското учество на Биеналето – наместо одговор упатува да се праша во Министерството за култура. Тоа, пак буџетот не го соопштува.
Годинешната македонска претставничка на Биеналето во Венеција е уметницата Елпида Хаџи-Василева, која е од Кавадарци, но живее и работи во Велика Британија. Таа за својата инсталација насловена „Silentio Pathologia“ употребила 907 илјади свилени кожурци, 700 кожи од албино стаорци, 4 живи глувци, 150 квадратни метри на чиста ткаена свила и голем конструкција од челик. Изненадување за публиката во Венеција ќе бидат живите црни стаорци кои ќе ги затекнат во средиштетот на лавиринтот.
Во изработката на ова дело на Елпида Хаџи-Василева и’ помагало семејството, работилниа за преработка на челик од Бугарија, таа денеска патува во Венеција каде на лице место ќе ја гради својата инсталација од челик, свила и кожи од глувци.
Идејата на целиот концепт е да го проследи историското и географско ширење на болеста црна чума во светот и конкретно Италија, која се верува дека се ширела по патот на тргувањето со свилата (таканаречен свилен пат) и која најмногу била разнесувана преку стаорците, кои пак од друга страна се еден од “заштитните знаци” на Венеција.
Главната парадигма во делата на Елпида Хаџи Василева е создавање на една посебна специфична естетика во која убавото и грдото ги сменуваат своите улоги, никогаш ни едното ни другото докрај не ослободувајќи се од товарот на потребата за естетско. Друга спона е чувството на морничавост, т.е. непријатно чувство при добивање на сознанието за природата на материјалот на делото. Авторката најчесто работи со неуметнички материјали како: кожа од внатрешни органи на животни, ципи од желудници, кожи од тестиси, мембрани, кокошји кожи, глави, рибји кожи и др.
„Резониран во целост Silentio Pathologia (повеќеслојна и преносна детерминација и на насловот, во буквален превод: тивка патологија – и со медицинско, но и со преносно значење – кованица од англискиот збор path и латинскиот logia, апликативно во двете варијанти) ќе го предизвика вниманието на гледачот.
Неговата комплексност, сестраност, мултислоевитост, интердисциплинарност, интертекстуралност, трансисторичност, транскултурност, егзистенцијалност, предадената работа, пожртвуваност секако ќе го намамат реципиентот и нема да го остават рамнодушен.
Некому ќе му се допадне, некому не, исто онака како што можеме да го употребиме и дефинирањето на естетиката на грдото на Умберто Еко, кој заклучува, парафразирам, дека ‘она што за едни е отпад, за други е богатство’ и дека историските периоди и менувањето на начинот на живот ги менуваат и начините на рецепција на одредени нешта (убавото и грдото), и во денешни услови границата меѓу грдото и убавото е толку изблурирана и заматена што не може точно да се дефинира од философско-уметничко-естетски аспект.
Затоа оправдано е различното толкување на делото на Хаџи-Василева, но извесно е дека кај сите ќе предизвика силни сензации и доживувања, заедно со моменти на возвишеност и изненадување.“, пишува кураторката на овој проект, Ана Франговска.