Додека Европската комисија го подготвува својот октомвриски извештај за напредок,на Западниот Балкан пристапувањето кон ЕУ добива речиси религиозен статус: дава надеж но, во многу случаи, наликува на утопија. Ова е вистинското време да се забрза патот и да се стават зборови во акцијата на балканското пристапување, пишува Шенол Мухареми за интернет порталот Еурактив.
Шенол Мухареми е извршен директор на Развојната група ЛЛЦ во Приштина, Косово а бил на различни позиции како постар експерт и советник во меѓународни организации и влади околу европската интеграција.
Еве ја ситуацијата: граѓаните и бизнисмените на Косово не уживаат во предностите на слободното движење; Македонија не добива почеток на преговори за членство во последните осум години; нема што да се каже за Албанија и Босна и Херцеговина. Освен тоа, турската пристапна драма се одвива веќе со декади.
Има и добра страна сепак. Црна Гора преговара членство со ЕУ; Србија доби кандидатски статус во ЕУ; Косово ќе почне со Спогодба за асоцијација што ќе и помогне на оваа земја да ги искачи скалилата на члеството. Хрватска влезе во ЕУ во јули 2013 година – ставајќи на знаење во регионот дека напорната работа и реформите се исплатливи.
Токму оваа рамка за проширување беше добра за источно европските земји како Литванија: таа е престедавач со ЕУ, води различни мисии и операции и нејзините граѓани и бизнисмени имаат избор и можности, повисок стандард на живеење и повеќе компетитивност во бизнисот.
Јасно е дека рамката за проширување е успешна приказна која би можела да направи добро и на Западниот Балкан. Сега, западно-балканските лидери треба да покажат волја и повеќе да работат. Реформите се неопходни за да го донесат регионот поблиску до ЕУ и да ги решат проблемите како невработеноста, недостигот на странски инвестиции и промена на (негативната) репутација на регионот.
ЕУ и Западниот Балкан треба да бидат поамбициозни околу процесот на трансформација и временската рамка на членството – главниот катализатор за реформи.
Како втор чекор, ЕУ би требало да го раздвои проширувањето од политиката на соседството. Успехот на рамката на проширувањето му дава право на целосен фокус од страна на комесарот и неговата генералната дирекција. Комесарот Штефан Филе треба да опстои на тој фокус а не да патува половина од времето во земјите на соседската политика. Тоа ќе прати сигнал дека Западниот Балкан навистина е над техничкиот процес а проширувањето геополитички и стратешки избор за Европа.
Освен тоа, ЕУ треба да го прошири критериумите за кохезија и структурни политики и да го употреби ИПА: во овој момент една земја од проширувањето и со економска слика слична на големите земји членки на ЕУ, добива 25 повеќе помош отколку земјата на која помошта и е очајнички потребна.