Рускиот лидер Владимир Путин е заробен во затворен свет што самиот го создал, веруваат западните шпиони. И тоа ги загрижува. Со години тие се обидуваа да влезат во умот на Путин, за подобро да ги разберат неговите намери.
Со оглед на тоа што руските трупи навидум се заглавени во Украина, потребата да се направи тоа стана уште понеопходна додека тие се обидуваат да откријат како тој ќе реагира под притисок.
Разбирањето на неговата состојба на умот ќе биде од витално значење за да се избегне ескалација на кризата на уште поопасна територија.Имаше шпекулации дека рускиот лидер бил болен, но многу аналитичари веруваат дека тој всушност станал изолиран и затворен за какви било алтернативни ставови.
Неговата изолација беше очигледна на сликите од неговите состаноци, како на пример кога се сретна со претседателот Емануел Макрон, парот на далечните краеви на долгата маса. Тоа беше очигледно и на состанокот на Путин со неговиот тим за национална безбедност во предвечерието на војната.
Првичниот воен план на Путин изгледаше како нешто што го смислил офицер на КГБ, објаснува еден западен разузнавач.
Тоа беше создадено, велат тие, од цврста „заговорна кабала“ со акцент на тајноста. Но, резултатот беше хаос. Руските воени команданти не беа подготвени и некои војници отидоа преку граница без да знаат што прават.
Западните шпиони, преку извори за кои нема да разговараат, знаеле повеќе за тие планови отколку многумина внатре во раководството на Русија. Но, сега тие се соочуваат со нов предизвик – да разберат што следно ќе прави рускиот лидер. И тоа не е лесно.
„Предизвикот за разбирање на потезите на Кремљ е тоа што Путин е единствениот одлучувач во Москва“, објаснува Џон Сајфер, кој порано ги водеше операциите на ЦИА во Русија. И покрај тоа што неговите ставови често се изнесуваат јасно преку јавни изјави, да се знае како ќе постапи по нив е тежок разузнавачки предизвик.
„Исклучително е тешко во добро заштитен систем како Русија да се има добра интелигенција за она што се случува внатре во главата на лидерот, особено кога толку многу од неговите луѓе не знаат што се случува“, изјави за Би-Би-Си сер Џон Соерс, поранешен шеф. од британската МИ6.
Г-дин Путин, велат разузнавачите, е изолиран во балон што самиот го создал, во кој продираат многу малку надворешни информации, особено оние што можат да го оспорат она што тој мисли.
„Тој е жртва на сопствената пропаганда во смисла дека слуша само одреден број луѓе и блокира сè друго. Ова му дава чуден поглед на светот“, вели Адријан Фурнам, професор по психологија и ко- автор на претстојната книга Психологија на шпиони и шпионирање. Ризикот е она што се нарекува „групно размислување“ во кое секој го зајакнува својот став. „Ако тој е жртва на група, мислите дека треба да знаеме која е групата“, вели професорот Фурнам.
Кругот на оние со кои Путин разговара никогаш не бил голем, но кога дојде до одлуката за инвазија на Украина, тој се намали на само неколку луѓе, сметаат западните разузнавачи, сите оние „вистински верници“ кои го делат начинот на размислување на Путин. и го имаат како опсесија..
Кога директорот на ЦИА, Вилијам Бурнс, беше запрашан да ја процени менталната состојба на Путин, тој рече дека тој „се наоѓал во запаллива комбинација на поплаки и амбиции долги години“ и ги опиша неговите ставови како „зацврстени“ и дека тој беше „далеку поизолиран“ од многу други гледишта.
Дали рускиот претседател е луд? Тоа е прашање што го поставија многумина на Запад. Но, малку експерти сметаат дека е корисно. Еден психолог со експертиза во областа рече дека е грешка да се претпостави бидејќи не можеме да разбереме одлука како што е инвазијата на Украина, ја опишуваме личноста што ја донела како „луда“.
ЦИА има тим кој врши „лидерска анализа“ на странските носители на одлуки, потпирајќи се на традицијата која датира од обидите да се разбере Хитлер. Тие го проучуваат потеклото, врските и здравјето, потпирајќи се на тајната интелигенција.
Друг извор се читањата од оние кои имале директен контакт, како што се другите лидери. Во 2014 година, Ангела Меркел наводно му рекла на претседателот Обама дека Путин живее „во друг свет“. Во меѓувреме, претседателот Макрон, кога седна на разговор со Путин неодамна, беше објавено дека го нашол рускиот лидер „поригиден, поизолиран“ во споредба со претходните средби.
Дали нешто се промени? Некои шпекулираат, без многу докази, за можно лошо здравје или за влијанието на лековите. Други посочуваат на психолошки фактори како што е чувството дека неговото време истекува за да го исполни она што тој го гледа како негова судбина да ја заштити Русија или да ја врати нејзината големина. Рускиот лидер видно се изолираше од другите за време на пандемијата Ковид и тоа може да има и психолошко влијание.
„Путин веројатно не е ментално болен, ниту е променет, иако повеќе се брза и веројатно е поизолиран во последниве години“, вели Кен Деклева, поранешен владин лекар и дипломат на САД, а моментално висок соработник на Фондацијата Џорџ ХВ Буш за односи меѓу САД и Кина.
Но, сега загрижува тоа што веродостојните информации сè уште не го наоѓаат својот пат во затворената јамка на Путин. Неговите разузнавачки служби можеби не сакаа пред инвазијата да му кажат нешто што не сакаше да го слушне, нудејќи розови проценки за тоа како ќе оди инвазијата и како ќе бидат примени руските војници пред војната. И оваа недела еден западен функционер рече дека г-дин Путин можеби сè уште нема увид во тоа колку лошо се одвиваат работите за неговите сопствени трупи што ги има западното разузнавање. Тоа води до загриженост за тоа како тој би можел да реагира кога ќе се соочи со влошена ситуација за Русија.
Теорија за лудиот
Самиот Путин ја раскажува приказната за бркање стаорец кога бил момче. Кога го возел во свиокот, стаорецот реагирал со напад врз него, принудувајќи го младиот Владимир да стане тој што побегнал. Прашањето што го поставуваат западните креатори на политиката е што ако Путин сега се чувствува заглавен во ќош?
„Прашањето навистина е дали тој се удвојува со поголема бруталност и ескалира во однос на оружените системи што е подготвен да ги користи“, рече еден западен функционер. Имаше загриженост дека би можел да употреби хемиско оружје или дури и тактичко нуклеарно оружје.
„Загриженоста е што тој прави нешто неверојатно избрзано со злобно притискање на копчето“, вели Адријан Фурнам.
Самиот Путин може да го изигра чувството дека е опасен, па дури и ирационален – ова е добро позната тактика (често наречена теорија за „лудак“) во која некој со пристап до нуклеарно оружје се обидува да го натера својот противник да отстапи убедувајќи дека можеби е доволно луд да ги користи и покрај потенцијалот сите да загинат.
За западните шпиони и креаторите на политиката, разбирањето на намерите и начинот на размислување на Путин денес не може да биде поважно. Предвидувањето на неговиот одговор е клучно за да се утврди колку далеку можат да го турнат без да предизвикаат опасна реакција.
„Себе-концептот на Путин не дозволува неуспех или слабост. Тој ги презира таквите работи“, вели Кен Деклева. „Спречен, ослабен Путин е поопасен Путин. Понекогаш е подобро да се остави мечката да истрча од кафезот и да се врати во шумата“.
Текстот е анализа на BBC