Пишува: Дејан Ѓоршоски, поранешен специјален пратеник на Република Македонија во ЕУ 2009-2010 година
Гледајќи наназад кон онаа ЕУфорична и успешна есен 2009 година, кога го фативме европскиот воз со првата препорака за старт на преговори и визнатa либерализација и правејќи ретроспектива со денешната ситуација во која се наоѓаме, заклучок кој оди на штета na перспектвата на Македонија, е дека возот се лизга наназад или – од готово направивме вересија.
Во дадениот момент треба да се спаси она што може а тоа е воспоставениот безвизен режим. Како и за препораката така и за визната либерализација беше потребен многу труд и лобирање, пред се од страна на јавната администрација. Но, најлесно се троши она што другиот ти го изработил.
Причините за оваа ситуација се повеќесложни, надворешни и домашни.
До оваа година една од главните причини беше механизмот на донесување на одлуки во ЕУ, односно поставеноста на институциите на ЕУ, што од своја страна укажува на несовршениот начин на организација на ЕУ. Се работи за не-синхронизираниот пристап во оценувањето на европските институции за почетокот на преговорите за членство на Македонија со ЕУ.
Имено, и покрај добрата воља на Европската комисија, крајниот исход беше однапред познат, така штo со години Македонија добива лажна надеж со збирно позитивната оценка на Европската комисија за рутинско техничко исполнување на критериумите за членство.
Вообичаено, на крај таа еуфорија преминува во сеопшто разочарување и барање виновници за лошите вести кои пристигнуваат од Советот на ЕУ спакувани во тезата за добрососедство, преку билатералниот политички проблем за кој, патем речено, има поделени мислења помеѓу земјите членки на ЕУ.
И оваа година го имаме истиот проблем. Но, за да не биде тој осамен, си додадовме еден куп домашни, не бил рекол ‘нови’ причини за назадување, туку барем досега непотврдени и не испливани на површина, причини кои укажуваат на сериозно нарушувања на основните начела на демократијата.
Да не должам многу, сето ова не доведе во една “лимбо” ситуација во која, заради политичко преживување на малкумина, повторно се става во неизвесност перспективата на мнозинството. И тоа така се врти во круг веќе неколку децении.
Тоа доведе до ситуација во која се помалку луѓе ја гледаат својата иднина во државата, а и оние што останаа во неа се поделени и «одродени» до ниво на “студена војна” и едни со други не сакаат «очида си видат». Дури и семејствата не останаа поштедени.
Праксата вели дека лечењето на болеста трае скоро толку колку и нејзиното создавање. Така што процесот на помирување ќе биде долг и мачен: само што се научивме да се мразиме, сега ќе треба да се научиме да се сакаме. Не исклучувам и потреба од проекти за интра-национален соживот и помирување.
Факт е дека максимата ‘Divide et impera’ (раздели па владеј) на нашето тло успева и токму поради тоа единствен лек во оваа ситуација е освестување, помирување и обединување. Тоа е вистинскиот одговор на сите обиди за поделба меѓу граѓаните. Студентите, учениците и граѓанските здружувања беа одличен пример. Примери има и во соседството како Церар, Петров….