Откако беше објавено видеото на кое Сириски бунтовник му го вади срцето на мртов човек и истото го јаде, а неговите другари извикуваат „Господ е голем“, CNN направи анализа за тоа како е можно едно човечко суштество да направи такво дело.
Луѓето би рекле: Ова мора да се чудовишта, ваквите луѓе не се како нас, нив никогаш нема да ги разбереме.
Далеку пострашна можност со која мора да се соочиме е дека таквото зло не е ѓаволски нечовечко или надвор од разумот. Тоа е човечко – многу човечко.
Како може еден обичен човек да направи нешто толку страшно? Воените злосторници не започнале со сецкање на тела, измачувања на селани, или масакрирање деца. До тоа стигнале полека. Има луѓе кои се природни чудовишта, но повеќето чудовишта се создадени од луѓето.
Најпрво, да земеме за пример еден човек, кој се изолира. Се оддалечува од неговата фамилија и пријателите и се става во информациски балон, ехо комора, се отсекува од надворешниот свет. Неговиот дотогашен комфор се адаптира на состојбата во новата средина, експлотирајќи ја неговата несигурност и потреба од одобрение. Ова е првиот чекор во секоја војна.
Второ, се тренира да мисли дека светот е обоен во црно и бело, без нијанси на сиво. Се тренира да размислува во или-или, бинарно размислување. Или си мој пријател, или непријател. Или си чист или нечист. Или луѓето кои ги сакаш се безбедни или се во непосредна опасност. Или си целосно во право или не си воопшто.
Трето, треба да се истроши физички. Да му се скрши телото и духот – преку брутален тренинг или предолга борба, се додека не дојде до тоа да размислува нејасно. Се изложува на систем на груби и произволни казни и подеднакво произволни награди. Се условува да се чувствува беспомошно. Човекот кој се чувствува како да изгубил целосна контрола над својот живот е опасен човек, бидејќи повредувањето на другите е чувство на поседување контрола.
Четврто – ова е најважниот дел, сѐ започнува полека. Се работи полека до степенот на злосторство, чекор по чекор. Човекот се наоѓа во чудна и застрашувачка средина со минимум можност за промена. Агресивноста се остава да ескалира. Секој зол акт кој ќе го направи додека се обидува да преживее, ќе придонесе следниот чекор да му биде многу полесен, многу поприроден. Првиот пат откако ќе убие селанец, тоа е застрашувачки. Вториот пат, тешко е. Третиот или четвртиот пат, ќе почне да се чувствува се полесно. Евентуално, ќе се најде себе си натпреварувајќи се со колегите војници „кој може да го направи тоа побрзо, почесто, покреативно?!“
Во војна, дали сме осудени секогаш да се спуштиме до варваризам?
Одговорот е НЕ. Грозоморното видео од Сирија не е неизбежно. Истите чекори кои се употребуваат да се создаде монструм, можат да бидат употребени за да се запре монструозноста – само треба да се направи обратна пирамида на чекорите. Некои луѓе се родени херои, но повеќето од нив се создадени. А се прават токму на овој начин.