Јунус, кој оставката на Хасина ја нарече „втор ден на ослободување“ на земјата, се соочи со неколку обвиненија за корупција и беше изведен пред суд за време на владеењето на Хасина. Тој ја доби Нобеловата награда во 2006 година, откако беше пионер во микрокредитирањето – доделување мали заеми на луѓе или бизниси кои инаку би можеле да не се квалификуваат за такви заеми – и тој рече дека обвиненијата за корупција против него биле мотивирани од одмазда.
Добитникот на Нобеловата награда за мир Мухамед Јунус треба да ја предводи привремената влада на Бангладеш, изјави клучниот организатор на студентските протести во земјата, еден ден откако долгогодишната премиерка Шеик Хасина поднесе оставка.
Главниот претседател на земјата и воениот началник во понеделникот изјавија дека наскоро ќе биде формирана привремена влада.
Нахид Ислам, организаторот, во видео објава на социјалните мрежи рече дека лидерите на студентските протести веќе разговарале со Јунус, кој се согласил да ја преземе контролата со оглед на сегашната ситуација во земјата.
Јунус, кој оставката на Хасина ја нарече „втор ден на ослободување“ на земјата, се соочи со неколку обвиненија за корупција и беше изведен пред суд за време на владеењето на Хасина.
Тој ја доби Нобеловата награда во 2006 година, откако беше пионер во микрокредитирањето – доделување мали заеми на луѓе или бизниси кои инаку би можеле да не се квалификуваат за такви заеми – и тој рече дека обвиненијата за корупција против него биле мотивирани од одмазда.
Ислам рече дека студентските демонстранти ќе објават повеќе имиња за владата и ќе биде тежок предизвик за сегашното раководство да ги игнорира нивните избори.
Хасина поднесе оставка и побегна од земјата во понеделникот по неколкунеделните протести против системот на квоти за владини работни места, кои прераснаа во насилство и прерасна во поширок предизвик за нејзиното 15-годишно владеење. Илјадници демонстранти упаднаа во нејзината официјална резиденција и други згради поврзани со нејзината партија и семејство.
Нејзиното заминување се закануваше да создаде уште поголема нестабилност во густо населената јужноазиска држава која веќе се справува со низа кризи, од висока невработеност до корупција и климатски промени. Поради безбедносни грижи, главниот аеродром во Дака, главниот град, ја прекина работата.
Насилствата непосредно пред и по нејзината оставка оставија најмалку 109 мртви, а стотици други беа повредени, според извештаите на медиумите, кои не може да се потврдат независно.
Наводно, повеќе од десетина биле убиени кога демонстрантите го запалиле хотелот во сопственост на лидерот на партијата на Хасина во југозападниот град Јашоре. Повеќе насилство во Савар, непосредно надвор од Дака, загинаа најмалку 25 луѓе, се вели во извештаите. Уште 10 лица загинаа во населбата Утара во Дака.
Воениот началник генерал Вакер-уз-Замам рече дека привремено ја презема контролата врз земјата, а војниците се обидоа да ги спречат растечките немири. Мохамед Шахабудин, главниот претседател на земјата, доцна во понеделникот по состанокот со Вакер-уз-Замам и опозициските политичари објави дека парламентот ќе се распушти и ќе се формира национална влада што е можно поскоро, што ќе доведе до нови избори.
Говорејќи откако зафатената водач беше видена на телевизиски снимки како се качува на воен хеликоптер со нејзината сестра, Вакер-уз-Заман се обиде да ја увери вознемирената нација дека ќе се врати редот. Експертите, сепак, предупредија дека патот ќе биде долг.
Главната опозициска националистичка партија на Бангладеш во вторникот ги повика луѓето да покажат воздржаност во, како што рече, „преоден момент на нашиот демократски пат“.
„Ќе го порази духот на револуцијата што го собори нелегитимниот и автократски режим на шеикот Хасина, ако луѓето одлучат да го земат законот во свои раце без соодветна постапка“, напиша Тарик Рахман, вршител на должноста претседател на партијата, на платформата на социјалните мрежи Х.
Во изјавата во понеделникот, шефот за човекови права на Обединетите нации, Фолкер Турк, рече дека транзицијата на власта во Бангладеш мора да биде „во согласност со меѓународните обврски на земјата“ и „инклузивна и отворена за значајно учество на сите Бангладешци“.
Стотици илјади луѓе излегоа на улиците веејќи знамиња и навивајќи да ја прослават оставката на Хасина. Но, некои прослави набрзо станаа насилни, при што демонстрантите ги напаѓаа симболите на нејзината влада и партија, ограбуваа и запалија неколку згради.
„Ова не е само крајот на тиранинот Шеик Хасина, со ова ставивме крај на мафијашката држава што таа ја создаде“, изјави Саирај Салекин, студентски демонстрант на улиците на Дака.
Крвопролевање и бес
Протестите започнаа мирно минатиот месец, бидејќи фрустрираните студенти бараа крај на системот на квоти за владините работни места за кои рекоа дека ги фаворизираат оние кои имаат врски со партијата Авами лига на премиерот.
Но, во услови на смртоносна репресија, демонстрациите се претворија во предизвик без преседан за Хасина, нагласувајќи го степенот на економската неволја во Бангладеш, каде што извозот е намален и девизните резерви се при крај.
Вакер-уз-Заман вети дека војската ќе ја истражи акцијата во која загинаа речиси 300 луѓе од средината на јули, некои од најлошите крвопролевања во земјата од Војната за независност во 1971 година, и што го поттикна бесот против владата.
Речиси 100 луѓе, вклучително и 14 полицајци, беа убиени во неделата, според водечкиот дневен весник на бенгалски јазик во земјата, Протом Ало. Најмалку 11.000 луѓе беа уапсени во последните недели.
„Имајте верба во војската. Ќе ги истражиме сите убиства и ќе ги казниме одговорните“, рече тој.
Војската има значително политичко влијание во Бангладеш, кој се соочи со повеќе од 20 преврати или обиди за воен удар од независноста во 1971 година. Сепак, не беше јасно дали оставката на Хасина или повиците на воениот началник за смиреност ќе бидат доволни за да се стави крај на превирањата.
Во текот на денот, луѓето продолжија да се слеваат во и надвор од официјалната резиденција на Хасина, каде што запалија, носеа мебел и вадеа сирова риба од фрижидерите. Тие се собраа и пред зградата на парламентот, каде беше закачен транспарент на кој пишуваше „правда“.
Толпата, исто така, го опустоши домот на предците на семејството на Хасина, претворен во музеј, каде што беше убиен нејзиниот татко, шеикот Муџибур Рахман – првиот претседател на земјата и лидер за независност. Тие ги запалија големите канцеларии на владејачката партија и две провладини ТВ станици, принудувајќи и двете да излезат од емитување.
Во меѓувреме, Хасина слета на воениот аеродром во близина на Њу Делхи во понеделникот, откако ја напушти Дака и се сретна со советникот за национална безбедност на Индија, Аџит Довал, објави весникот Indian Express. Во извештајот се вели дека Хасина била однесена во безбедна куќа и најверојатно ќе отпатува во Обединетото Кралство.
76-годишната жена беше избрана по четврти последователен мандат на гласањето во јануари кое беше бојкотирано од нејзините главни противници. Илјадници членови на опозицијата беа затворени пред изборите, а САД и ОК го осудија резултатот како неверодостоен, иако владата го бранеше.
Хасина негуваше врски со моќни земји, вклучувајќи ги и соседните Индија и Кина. Но, односите со САД и другите западни нации се затегнати поради изгубените граѓански слободи во претежно муслиманската нација со 170 милиони жители.
Нејзините политички противници претходно ја обвинуваа дека станува се поавтократска и ја обвинија таа авторитарна серија за немирите. Севкупно, таа служеше повеќе од 20 години, подолго од која било друга жена шеф на влада.
Синот на Хасина, Саџиб Вазед Џој, изјави за Би-Би-Си дека се сомнева дека неговата мајка ќе се врати во политиката, како и во минатото, велејќи дека е „толку разочарана по целата напорна работа“.
Извор: Еуроњус
Подготви: А. В.