Политичкиот притисок на министерот за здравство Никола Тодоров врз судот, влошување на состојбите со судскиот систем, како и насилството кое изби по отвoрањето на истрага за убиство, се главните забелешки за Македонија во последниот извештај на Фридом Хаус „Нации во транизиција“ .
Во Македонија е регистриран вознемирувачки пад, забележува најновиот извештај на Фридом хаус, насловен „Нации во транзиција 2013“. Иста формулација е дадена и за Албанија, БиХ и Косово.
Организацијата „Фридом хаус“ забележува „пад во правната рамка и независноста на судството, по алармантните нарушувања во истрагата на познато убиство и бесрамниот политички притисок на судовите од страна на министер за здравство“.
Тоа на Фридом хаус му предизвикало „сериозни сомнежи за изгледите на сеопфатните судски реформи и антикорупциски напори“. Затоа Македонија бележи пад во индексот за слободата на судството- изнесува 4,25 a лани бил 4.
Во оснос на независноста на медиумите земјата е оценета со ист индекс како лани – 4,75. Фридом хаус ги рангира земјите на скала од еден до седум, односно од консолидирана демократија до консолидиран авторитарен режим. Со 4 се оценува транзиционо владеење/хибриден режим, а со 5 полуконсолидиран авторитарен режим.
Пад се бележи и во однос на демократијата – од 3,89 на 3,93 оваа година. Иста оценка како и лани, односно 3,25 Македонија доби за цивилното општество. Во однос на корупцијата, земјата и минатата и оваа година е оценета со иста оценка – 4.
Во извештајот е наведено дека државите од Западен Балкан со процесот на простапување кон ЕУ се мотивирани да спроведуваат реформи и механизми кои гарантираат демократски институции и функционална пазарна економија но имплементацијата на тие реформи најчесто е закочена од недостаток на политичка волја.
Овогодишната анализа покажува дека најпроблематични за спроведување се реформите кои се однесуваат на независност на судството.
Според рејтингот пред нас во оваа област од регионот се Србија и Хрватска кои во изминативе 3 години бележат мал напредок додека Македонија која е во група со Албанија, Косово и БиХ бележи тренд на „вознемирувачко опаѓање“ по ова прашање.
Претходно, во извештајот на Фридом Хаус кој беше објавен за 2012 година, Македонија е делумно слободна земја според оценката на оваа организација.
Во извештајот е наведено дека таквите случувањата отвараат сериозни сомневања за изгледите на сеопфатни реформи во судството и напорите во борбата против корупцијата.
– Корупцијата е сериозен проблем. Додека релевантно антикорупциско законодавство е пропишано, и постојните мерки за да се разјаснат партиските извори на финансирање и спречување на судир на интереси кои беа зајакнати во 2012 година, имплементацијата е слаба. Мито и злоупотреба се особено раширени во јавните набавки. Судството нема учинок на ракување со корупција на случаи од високо ниво.
Сепак, медиумите во земјата се соочуваат со политички притисок и малтретирање, што резултира со авто-цензура и медиумите се поделени по етничка линија. Во декември 2010 година, Велија Рамковски, сопственикот на про-опозициската А1 Телевизија и повеќе од десетина соработници беа обвинети за криминал, вклучувајќи перење пари и даночно затајување, во случај кој нашироко се смета како политички мотивиран.
Во текот на истрагата, А1 Телевизија и три од весниците на Рамковски беа затворени поради неплатени даноци. Во март 2012 година, Рамковски беше осуден на 13 години затвор. Во јуни, Советот за радиодифузија ја затвори А2 телевизија, последниот медиум на Рамковски, откако почна да емитува политичка содржина и ангажираше новинари кои работеа во А1 пред нејзиното затворање.
Во ноември, Владата ја декриминализира клеветата според европските стандарди, иако огромни нови парични казни за клевета беа воведени, за кои новинарите изјавија дека ќе имаат застрашувачки ефект. Додека Советот за радиодифузија не е целосно независен, во 2012 година почна да се спроведува закон за забрана политичарите да поседуваат електронски медиуми, се вели меѓу другото во извештајот на Фридом Хаус.