Гешковска, оди си дома!

Последниот случај на обвинителката Гордана Гешковска „Монструм“ и нејзините завршни зборови со кои ја крена јавноста на нозе не ја поколебаа да продолжи да го практикува апсолутизмот, онаа апсолутна моќ која смета дека ја поседува и на која никој не смее да се спротивстави, кога станува збор за нејзината професија, пред која дури и боговите мора да молчат.

Така изгледа пораката на нејзината последна изјава дадена за Дојче веле: „Го вклучив телевизорот и видов некои снимки од протестот. Дефинитивно, ова е напад на судот како независна институција. Никој нема право да ги коментира судските одлуки, а камо ли вака да се однесува.”

Ток­му по­ра­ди тоа, са­кам да пот­се­там на еден мој судски случај и ослободителна пресуда во 2006 година.

Тој случај претставува клу­ч на сло­бо­да­та на ме­ди­у­ми­те изразена преку суд­ска­та прак­са на Ев­ро­па и аплицирана во Македонија од страна на Врховниот суд, внимавајте, пред 8 години.

Мојот случај стана дел од извештајот на Стејт департментот.

Историјата на европските новинарски коски

Пред де­сет го­ди­ни бев ту­же­на од су­диј­ка­та Кли­мен­ти­на Са­ве­ска од Ох­рид за јав­но из­не­се­но мис­ле­ње на А1 вес­ти­те. Неј­зи­на­та пре­су­да од шест ме­се­ци за нар­ко­ди­ле­рот Ди­ла­вер Бој­ку-Ле­ка ја на­ре­ков скан­да­лоз­на.

Бев ос­ло­бо­де­на од Ос­нов­ни­от суд, но су­диј­ка­та Са­ве­ска се жа­ле­ше на оваа пре­су­да. За­тоа, по крат­ко вре­ме, Апе­ла­цис­ки­от суд ме осу­ди за кри­вич­но­то де­ло нав­ре­да.

Во ме­ѓув­ре­ме, мо­јот слу­чај ста­на дел од из­веш­та­јот на Стејт де­пар­тмен­тот на САД, ка­ко илус­тра­ци­ја за сло­бо­да­та на ме­ди­у­ми­те во Ма­ке­до­ни­ја.

Но, по мо­ја­та жал­ба до Апе­ла­цис­ки­от суд, Вр­хов­ни­от суд ме ос­ло­бо­ди, славејќи ги демократските вредности и притоа потсетувајќи не на ис­то­ри­ја­та на европските но­ви­нар­ски ко­ски кои се ос­та­ва­ле во име­то на сло­бо­да­та.

Оваа пре­су­да, да се из­ра­зам со збо­ро­ви­те на Ми­лан Кун­де­ра ко­га го опи­шу­ва Да­ни­ло Киш, прет­ста­ву­ва прет­во­ра­ње на дра­ма во го­ле­ма по­е­зи­ја – за сло­бо­да­та на но­ви­нарс­тво­то во Ма­ке­до­ни­ја.

Гле­диш­та­та за не­кој су­ди­ја се­ко­гаш се важ­ни за јав­нос­та

Вр­хов­ни­от суд ва­ка ја об­јас­ну­ва мо­ја­та оце­на де­ка пре­су­да­та на су­диј­ка­та Са­ве­ска е
сканда­лоз­на:

“Овие деј­ства прет­ста­ву­ва­ат вред­но­сен суд вгра­ден во пра­во­то на сло­бо­да­та на мис­ле­ње и из­ра­зу­ва­ње. Ев­роп­ска­та кон­вен­ци­ја за чо­ве­ко­ви пра­ва, во чле­нот 10, ја га­ран­ти­ра оваа сло­бо­да ка­ко пра­во на сло­бо­да на из­ра­зу­ва­ње, кое го вклу­чу­ва и пра­во­то на сло­бо­да на сопс­тве­но мис­ле­ње.

Ова пра­во е пок­ри­е­но со Ус­та­вот на Р. Ма­ке­до­ни­ја, во членот 16, ка­де што се га­ран­ти­ра сло­бо­да­та на уве­ру­ва­ње, со­вес­та, мис­ла­та, јав­но­то из­ра­зу­ва­ње на мис­ла­та…

Вр­хов­ни­от суд на Р. Ма­ке­до­ни­ја, сог­лас­но со прак­са­та на Ев­роп­ски­от суд за чо­ве­ко­ви пра­ва во Страз­бур, ис­так­ну­ва де­ка то­ле­ран­ци­ја­та на ин­ди­ви­ду­ал­ни­те гле­диш­та е важ­на ком­по­нен­та на де­мок­рат­ски­от по­ли­тич­ки сис­тем.

Во прин­цип, гле­диш­та­та за не­кој су­ди­ја се­ко­гаш се важ­ни за јав­нос­та и не сме­ат да ос­та­нат над­вор од јав­на­та де­ба­та. Су­дот и су­ди­и­те, ка­ко но­си­те­ли на јав­ни фун­кции, не ра­бо­тат во ва­ку­ум и јав­на­та дис­ку­си­ја за нив и кри­ти­ки­те на суд­ски­от ис­ход не мо­же да се заб­ра­нат.

Вред­нос­ни­те ста­во­ви има­ат пра­во на сло­бод­но из­ра­зу­ва­ње и не мо­жат да се ква­ли­фи­ку­ва­ат ка­ко кри­вич­но де­ло нав­ре­да од членот 173 од Кри­вич­ни­от за­ко­ник.

Из­не­се­но­то мис­ле­ње прет­ста­ву­ва јав­но из­ра­зе­но не­сог­ла­су­ва­ње и кри­ти­ка, и тоа ка­ко так­во мо­ра да би­де сло­бод­но, би­деј­ќи тоа е единс­тве­ни­от на­чин за јав­но де­ба­ти­ра­ње на греш­ки­те и на­о­ѓа­ње на­чин за мож­на ис­прав­ка.

Поп­ре­чу­ва­ње­то на јав­на­та кри­ти­ка на на­чин што таа ќе се ква­ли­фи­ку­ва ка­ко нав­ре­да на друг, во об­лас­та на уп­ра­ву­ва­ње­то (судс­тво­то и су­ди­и­те), не им слу­жи на ин­те­ре­си­те на за­ед­ни­ца­та во це­лост и ба­ра со­ра­бот­ка од ин­фор­ми­ра­на­та јав­ност”.

За каква држава мечтаеме?

Претпоставувам дека Г- ѓа Гешкоска (инаку позната и по случајот “Пајажина”) и по промена на сегашната владејачка гарнитура ќе продолжи да работи како обвинител и доколку е тоа случај, се надевам дека дури тогаш ќе се создаде демократски амбиент, после кој би почнала да ги осознава овие едноставни дефиници на демократските принципи и вредности, со кои таа сега, едноставно не може слободно да дише, a смета дека демократијата и “граѓанството се игра за будали и нема причина, нема поента да се биде информиран (американскиот новинар Дејвид Бродер)”.

Така изгледа демократијата ако не сакаме да претвориме се во една голема игра за будали: секоја власт, вклучувајќи ја и судската, се предмет на постојана проверка, преиспитување, преоценување, критики и иницирање на јавни дебати во кои се вклучува граѓанството, од страна на четвртата власт (медиумите).

Тогаш, можеби ќе има време и за, сега за неа неважна, порака од Умберто Еко: “Никој не мечтае за држави во кои би управувале филозофи, но би било добро на нивните места да се најдат луѓе со светли мисли во главата”.