Од денес може слободно да се тврди дека Франција е алергична на силни економски реформи. Сите француски претседатели во последните децении, се обиделе да воведат реформи но, сите до еден, се откажувале од нив под притисокот на улицата. Макрон дојде на власт, самоуверен и уверен дека тоа нема го дозволи. Летово, успеа на донесе реформа на железницата и не попушти пред протестите. Вооружан со овој успех, тргна во поголем поход. И не издржа пред гневот на Французите.
По четири седмици масовни и насилни протести, претседателот Емануел Макрон синоќа конечно се појави на телевизиските екрани во обид да го смири гневот на неговите сограѓани кои бараат поголема куповна моќ. Гнев распален од реформите што Макрон се обиде да ги стави на шини за да го намали долгот на земјата и да ја подобри економската состојба во Франција.
Гневот се преслика во движењето на “жолтите елеци”, движење без лидер и организација и, за прв пат, децентрализирано движење зад кое не стои ниту еден од моќните француски синдикати.
Така, со емотивен набој којшто се граничеше со патетика, Макрон синоќа најави зголемување за 100 евра на минималната плата, дефискализација на парите заработени од прекувремена работа и намалување на даноците за пензионерите чијашто пензија е помала од 2.000 евра. Макрон најави и промена на начинот на владеење и им вети дека ќе ја сплоти земјата со тоа што ќе ги повика сите Французи да учествуваат во дијалогот. За таа цел, тој на помош ги повика градоначалниците кои, според него, луѓето од теренот кои најдобро ја познаваат состојбата. И вети дека тој лично ќе патува во сите региони, на средби со сите нив за да се “олесни националниот дијалог”.
Според Макрон, суштината на кризата е долгото незадоволство на граѓаните кое датира од “пред 40 години”. Макрон ги потсети Французите дека тој побарал да биде претседател токму за да го смени овој тек на нештата. Претседателот побара од Французите да му простат што му требало долго време да ги разбере нивните маки.
Претседателските ветувања не наидоа на топол пречек. Ни дома, ни во Европа.
Првите коментари во европските медиуми подвлекуваат дека е убаво што Макрон им ветува новогодишни подароци на Французите, но овие подароци ќе го зголемат долгот на Франција и ќа је доведат во опасност европската даночна дисциплина, што е ризик за еврозоната. Најавените “подароци” ќе ја чинат државата помеѓу 8 и 10 милијарди евра и многумина се прашуваат како ќе бидат финансирани.
Но, да се вратиме назад во Франција. Портпаролите на “жолтите елеци”, вчера се наоѓаа пред камерите на сите француски телевизии за да го коментираат говорот на Макрон. И сите, речиси едногласно, изјавија дека не се задоволни од одговорот на претседателот, уверени дека Макрон ништо не разбрал од нивните барања. За едни, говорот што започна со осуда на насилството бил провокација. За други, фактот што говорот на Макрон не одел во живо туку бил снимен, е знак дека претседателот не покажува почит. Накусо, “жолтите елеци” најавија продолжување на протестите и нови блокади на патиштата. Кое го доби името “чин 5”.
Медиумското внимание во Европа е пред се свртено кон саботните насилства во Париз. Но, протестите се секојдневни и се одвиваат во целата земја, пред се преку блокади на патиштата.
Но имаше и “жолти елеци” со спротивен став. Така, Жаклин Муро, која прва, преку социјалните мрежи, излезе од анонимноста на “жолтиот елек”, вчера повика “примирје” и ја поздрави “отворената врата” на Макрон:
“Нашата економија е на работ на јазот, трговците велат дека наскоро ќе стават клуч на нивните порти а ние не смееме да бидеме одговорни за нивниот банкрот”, повика таа.
Големата политичка грешка на Макрон
Денес, премиерот Едуард Филип, ќе се обиде да го убеди Парламентот дека најавите на Макрон се соодветниот одговор на барањата на «жолтите елеци». Пред пратениците тој во детали ќе мора да ги објасни најавите на Макрон во неговото синоќешно «обраќање пред нацијата».
Бројните први реакции на експертите велат дека најавите на Макрон се еден вид импровизација:
«По 4 недели борба, «жолтите елеци» се дефинитивно, можеби трајно, инсталирани во политичкиот пејсаж. Тоа се должи на задоцнетата реакција на власта и тоа е голема политичка грешка», анализира за агенцијата АФП Филип Моро-Шевроле, експерт за политичка комуникација.
Првите предвидувања на францускиот министер за економија Бруно Ле Мер велат дека оваа криза ќе ја чини Франција 0.1 отсто од планираниот развој во четвртиот семестар. Истовремено, Банката на Франција го намали предвидувањето за развој од 0.4 на 0,2 отсто. Очигледно е дека Макрон сакал да ги смири протестите но социјални подароци, но без да внесе страв во бизнисот. Најавите на Макрон, нема многу да тежат ни врз најбогатите ни врз големите фирми.
Нема сомнение дека овие «трајно инсталирани жолти елеци» ќе влијаат на француската политика и, пред се, на мандатот на Макрон за кого ова е првата вистинска криза. Неговиот рејтинг, ионака низок во последните месеци, се урна на одвај 20 отсто, што за француски претседател е навистина дно.
Макроновиот говор ќе биде од денес анализиран и од целата политичка класа. Првите најави велат дека дел од опозицијата, составена од социјалистите, комунистите и радикалната левица, ќе поднесе барање за гласање на доверба на владата.