Канцеларијата на европското јавно обвинителство (ЕППО) започна истрага за употреба на нелегален шпионски софтвер „Предатор“ во скандалот со прислушувањето што ја потресе грчката политика, пренесе ексклузивно „Еурактив“.
Неколку извори потврдија за „Еурактив“ дека по барање на Европскиот парламент, е започната истрага за нелегалниот извоз на шпионскиот софтвер Predator од Грција во земјите во Азија, Африка и на други места, како и за наводите дека компаниите вклучени во случајот, затајувале и данок.
Информациите кои ги принудија на акција европските власти дојдоа од неколку истражувачки новинари од Грција, кои го обелоденија скандалот со прислушувањето во Грција, според нив наредено директно од премиерот Киријакос Мицотакис, што тој негира. Тие сега одат чекор понатаму и тврдат дека и продажбата на шпионскиот софтвер со кој грчката влада ги прислушувала своите неистомисленици, на трети страни, се одвивала во режија на Мицотакис и неговите луѓе.
„Лицата кои сведочеа пред обвинителите доставија докази кои докажуваат дека администрацијата на (премиерот) Киријакос Мицотакис го олеснила ширењето на шпионскиот софтвер Predator во земји како Саудиска Арабија, Судан, Мадагаскар и Бангладеш со давање дозволи за извоз преку грчкото Министерство за надворешни работи“, вели „Еурактив“.
Грчката влада, на почетокот, негираше каква било вмешаност. Но, подоцна, владиниот портпарол Јанис Оиконому призна дека Министерството за надворешни работи ги доделило овие лиценци и рече дека е започната истрага дали сите пропишани процедури биле правилно следени.
Во известувањето се вклучил дури и Њујорк Тајмс, со што на европските власти не им преостанало ништо друго освен да почнат да поставуваат прашања до Атина.
Грчката влада засега одбива да соработува.
Во меѓувреме, Јанис Смирлис, поранешниот генерален секретар на грчкото Министерство за надворешни работи, кој ги потпиша нелегалните дозволи за извоз на шпионскиот софтвер, поднесе оставка кон крајот на декември и брзо беше назначен за заменик директор на владејачката партија Нова демократија (ЕПП) пред општите избори во мај.
На правно ниво, обвинителката на ЕУ испитува дали грчката влада ја прекршила регулативата за производи за кои е потребна посебна дозвола за извоз бидејќи тие може да се користат за да предизвикаат штета. Според Репортери Јунајтед, грчка мрежа на истражувачки новинари, акционерите на фирмата која го произвела шпионскиот софтвер се наводно блиски со внукот на Мицотакис, Григорис Димитријадис, кој до август 2022 година беше и генерален секретар на кабинетот на премиерот.
И Димитријадис и тогашниот шеф на тајните служби поднесоа оставки откако беше откриено дека Никос Андрулакис, европратеник и лидер на социјалистичката партија Пасок, бил прислушуван во 2021 година од грчката разузнавачка служба. Мицотакис јавно рече дека не знае ништо за ова прислушување, но опозицијата го потсети дека еден од неговите први потези на почетокот на неговата премиерска функција беше да ги земе тајните служби под негов директен надзор.
Друг извор изјавил за „Еурактив“ дека информациите добиени од тимот на обвинителката на ЕУ Лаура Ковеши во Атина откриваат „огромно затајување данок“ од компаниите вклучени во скандалот со прислушувањето.
„Непријавените плаќања, лажните фактури и триаголните трансакции се некои од сериозните даночни злосторства што се чини дека ги извршиле грчките компании Intellexa и Krikel, ирската компанија Thalestris и кипарските компании поврзани со нив“, навел изворот. „Стотици лажни фактури и даночни извештаи се доставени до европската обвинителка за да се документира измамата и загрозувањето на интересите на ЕУ“, додаде изворот.
Истрагата на Ковеши се одвива во соработка и со грчкиот истражувачки новинар Танасис Кукакис – првата потврдена жртва на Predator во Грција – кој откри дека уште во пролетта 2022 година, бил контактиран од канцеларијата на обвинителката.
„Досега новинарската истрага напредуваше до тој степен што вклучувањето на Европското обвинителство беше императив. Главно поради релевантните барања на Европскиот парламент“, изјавил Кукакис за „Еурактив“. Тој додаде дека неговата „единствена резерва“ се однесува на подготвеноста на грчките правосудни и обвинителски власти доброволно да соработуваат со Ковеши.
„Овој случај ќе биде прв тежок тест за квалитетот и длабочината на соработката на европското обвинителство со грчките даночни власти“, истакнал грчкиот новинар.
Истражувачкиот комитетот на Европскиот парламент ги повика грчките власти да го решат скандалот со прислушувањето пред изборите закажани за 21 мај.
Вчера, пак, водачот на Пасок, Андрулакис, му рекол на грчкиот обвинител дека процесите треба да се забрзаат. „Овој случај нема да биде застарен ниту политички ниту кривично. А одговорните нека бидат сигурни дека целосно ќе ги преземат своите одговорности“, рекол Андрулакис.
Извор: Еурактив
Подготви: С.К.