Пишува Весна Милиќ, Јужне вести, Србија
Таблоидите се оние кои најчесто ја сеат јавноста со лажни вести и полувистини, а „фонтаните на пропагандата“ се и медиуми со национална фреквенција. Наводните државни удари, нереалното зголемување плати, војни со Албанија и Хрватска, се теми кои го одвраќаат вниманието на граѓаните од многу важни општествено политички прашања.
Соговорниците за Јужне вести, новинарката од Раскрикување, Марија Вучуќ и директорот на ЦИНС, Бранко Чечен се согласија дека медиумската писменост е многу важна за луѓето да ги препознаат фабрикуваните вести.
– Имаме сериозен проблем во земјата, бидејќи имаме половина од населението кое не е во состојба да ја репродуцира содржината на пасусот кој го причилате или се уште понеписмени од тоа, и телевизијата на таквите луѓе има фантастично влијание. Кај нас телевизиите со национална фреквенција не се бават со својата работа кога се вестите во прашање и просто се фонтани на прилично гадна пропаганда – вели Чечен.
Раскринкување е проект на КРИК и се бави со пронаоѓање на лажни вести, фезинформации, грешки во медиумите, со цел да ги предупреди граѓаните што од содржините кои ги добиваат преку медиумите е невистинито. Една од новинарките која се бави со оваа работа, ги советува граѓаните да се заштитат од лажни вести, така што ќе ираат од каде се информираат.
– На Раскринкување имаме листа на разни медиуми, моментално неколку таблоиди кои доколку направат три грешки за два месеца, одат на таа листа. Тоа е показател за граѓаните на кои медиуми би можеле да бидат сомнителни и на кои содржини да обрнат внимание. Па така секој граѓанин има можност што ќе чита, каде ќе се информира, дали преку интернет, телевизија или преку печатот, за жал. Традиционално кај нас телевизиите пролиферуваат лажни информации, дезинформации, се и сешто – вели Вучиќ.
Новинарката истакнува дека на листата на проблематични медиуми се Информер и Српски Телеграф, но и телевизијата Пинк и новинската агенција Танјуг, чиј сопственички статус е спорен.
Ние сме општество кое изгубило контакт со реалноста
Во производството на лажни вести кои се последица на нечиј интерес, победува оној кој е најнепристоен, смета Чечен.
Ако некој лаже неколку милиони луѓе во вечерните вести на националниот сервис, што е таа личност? И како не и е срам да се нарекува новинар и мој колега? Оној кој успева да ги прилагоди вестите во свој интерес или да не ги извести граѓаните за нешто важно, нему е оставен простор да спроведе нешто што би било доживеано како негативно и лошо и каде можеби таа политичка група, извор на моќ или можеби организирана криминална група би можеле да ги остварат своите интереси противзаконски или без сериозни последици – додава Чечен.
Заради тоа што меѓу мејнстрин традиционалните медиуми нема ниту еден кој би пренел вистина и би се бавел со вистински важни прашања за општеството, овој новинар смета дека општеството изгубило контакт со реалноста.
Иако во медиумите се појавуваат и ненамерни грешки, додава новинарката Вучиќ, работа на новинарите е да ги проверуваат информациите пред да ги објават.
“Проектот е финансиран од Европската унија преку програмата за мали грантови „Заштита на медиумските слободи и слободата на говор во Западен Балкан“ имплементиран од Здружението на новинари на Хрватска како дел од Регионалната платформа за застапување на медиусмките слободи и безбедност во Западен Балкан во партнерство со шест организации од регионот (Независното здружение на новинари од Србија, Здружението на новинари од БиХ, Хрватсото здружение на на новинари, Здружението на новинари од Македонија и Унијата на медиумите од Црна Гора”.