Американскиот претседател Доналд Трамп постојано се закануваше дека ќе ги повлече американските сили од Европа како дел од неговата политика „Америка на прво место“. Тоа би имало огромни стратешки последици и веројатно би наишло на значителен домашен отпор. Не е јасно дали Трамп е подготвен да ја плати политичката цена.
Историјата може да се повтори, но не секогаш со ист импакт, пишува Euronews.
Во 2012 година, кога тогашниот американски министер за одбрана Леон Панета објави повлекување на две борбени бригади – околу 8.000 војници – од Европа со цел да се намалат воените трошоци, западноевропските влади го игнорираа тоа.
Кога американскиот претседател Доналд Трамп оваа година размислуваше за повлекување на американските сили од Европа, тоа испрати едвај прикриени шок-бранови низ европските канцеларии.
Разликата: Панета во тоа време рече дека безбедносните обврски на Америка кон Европа и кон НАТО се „непоколебливи“.
Спротивно на тоа, Трамп се закани дека нема да ги заштити членките на НАТО кои трошат премалку за одбрана. А неговиот потпретседател и министер за одбрана дадоа потценувачки коментари за европските сојузници во сега веќе озлогласениот групен разговор претходно оваа година, при што министерот за одбрана Пит Хегсет го изрази својот „омраза кон европските бесплатни трошоци“, според списанието „Атлантик“.
Разликата
Во пресрет на самитот на НАТО во Хаг оваа недела, муабетот за тоа како американската војска засекогаш ќе ја напушти Европа некако стивна.
Сепак, европските дипломати се плашат од објава од Трамп по самитот. Пентагон не одговори веднаш на барањето на „Еуроњуз“ за коментар.
Доволна причина да се чуе од врвни американски воени експерти дали мислат дека е на повидок масовно повлекување на американските трупи и какво би било влијанието од таков потег врз Соединетите Држави – логистички, финансиски и политички.
Прв во редот е американскиот амбасадор во НАТО, Метју Витакер, адвокат по образование, чија задача сè повеќе има тенденција да ги смирува нервозните европски сојузници.
„Видете, европската безбедност ми е на прво место“, рече тој на неодамнешен јавен форум во Брисел. „На Америка ѝ се потребни сојузници, не можеме сè да направиме сами. А извештаите за намалување на присуството на американските војници апсолутно не се вистинити. За сè друго ќе разговараме со нашите сојузници.“
Во моментов, САД имаат речиси 84.000 активни војници во Европа, според Европската команда на САД (EUCOM) во Штутгарт. Вкупниот број варира поради планираните вежби и редовните ротации на трупи во и надвор од континентот.
На пример, по целосната инвазија на Русија врз Украина во 2022 година, околу 20.000 беа распоредени во државите соседни на Русија, Белорусија и Украина за да ја поддржат Украина и да го спречат конфликтот.
Во текот на војната, вкупниот број на војници се движел помеѓу приближно 75.000 и 105.000 воен персонал, првенствено од воздухопловните сили, армијата и морнарицата.
Најголемиот дел од тие трупи се стационирани во Германија (40.000), Полска (14.000), Италија (13.000) и Велика Британија (10.000), а останатите се расфрлани низ целиот континент од Норвешка до Турција.
Практичната логистика на повлекувањето на САД од Европа, како што е прераспоредувањето во САД или на друго место, би била значајна и би одземала многу време.
„Доколку ова се случуваше на систематски начин, ќе беа потребни многу месеци, веројатно најмалку една година“, изјави за „Еуроњуз“ Марк Канчијан, пензиониран полковник и виш советник во Центарот за стратешки и меѓународни студии (CSIS) во Вашингтон.
„Целата опрема, секој тенк, треба да се подготви и испрати. Потоа треба да се испрати и на семејствата на војниците, а на крај и на самите војници“, додаде тој. „Севкупно, четвртина милион луѓе би можеле да бидат погодени, можеби и повеќе.“
Најголемиот проблем би бил каде би можеле да одат. „Сегашните бази во САД би можеле да апсорбираат 5.000 луѓе, можеби 10.000“, рече Канчијан.
„Но, за останатите? Ќе бидат потребни години за да се изградат нови објекти.“
Дали Трамп ќе одлучи нешто од таа стратешка и политичка големина чии ефекти речиси сигурно би се виделе по неговиот претседателски мандат е повеќе од сомнително, според Иан Лесер, виш политички аналитичар во Германскиот Маршалов фонд (GMF), трансатлантски тинк-тенк.
„Веќе видовме обид на Трамп да повлече значителна сила од Европа за време на неговиот прв мандат, што наиде само на значителен отпор од безбедносната заедница во САД и на крајот беше отфрлен од претседателот Бајден“, изјави Лесер за „Еуроњуз“.
Американскиот Конгрес, исто така, ќе мора да го одобри повлекувањето, што не е сигурно со оглед на бројот на „јастреби“ во одбраната, особено во Сенатот. Неодамнешниот двопартиски нацрт-предлог од републиканецот Линдзи Греам и демократот Ричард Блументал за построги антируски санкции, наводно, има поддршка од до 90 од 100-те сенатори.
„Трамп нема желба да изгледа слаб. Но, драматичното намалување на американскиот воен отпечаток во Европа би му го направило токму тоа“, рече Лесер.
Покрај тоа, голем дел од американските сили во Европа не се членови на борбени бригади, кои обично се состојат од околу 5.000 војници, туку ги поддржуваат трупите кои управуваат со огромна воена инфраструктура, особено во Германија.
Историски гледано, воздухопловната база Рамштајн , на пример, и соседниот регионален медицински центар Ландштул , најголемата американска болница надвор од Соединетите Американски Држави, играле клучна улога во поддршката на напредните воени операции, особено на Блискиот Исток.
„Не би имало многу смисла да се објавуваат планови за повлекување на американските трупи од Европа во моментот кога ќе се случи ескалација на војната меѓу Израел и Иран“, изјави поранешниот американски амбасадор Вилијам Кортни за „Еуроњуз“. „И тоа веројатно би довело до масовни критики“, додаде Кортни, виш соработник во корпорацијата РАНД, глобален тинк-тенк.
А потоа тука се и напорите на Трамп да посредува во војната во Украина. „Трамп го гледаше повлекувањето на американските трупи како поврзано со неговите силни надежи за крај на војната и подобрување на односите со Москва. Сепак, се покажа дека нема основа за тоа, нема можност, бидејќи преговарачките позиции на Русија и Украина се премногу оддалечени“, рече Кортни.
Доколку американските трупи бидат повлечени, Европа ќе мора да ја замени целата воена инфраструктура што моментално ја обезбедуваат САД на сите нивоа, според студијата на Меѓународниот институт за стратешки студии (IISS) со седиште во Лондон. Тоа значи бази, области за обука, оружје и муниција, административна и организациска архитектура, разузнавачки одредби и многу повеќе.
Ова доаѓа со висока цена: деветте автори на студијата на IISS проценуваат дека замената на придонесот на САД во НАТО со европски средства би изнесувала приближно 1 трилион долари (870 милијарди евра).
Не е јасно каква би била цената на повлекувањето на американските трупи за американските даночни обврзници. Ниту еден од експертите цитирани во овој напис не беше подготвен да изнесе бројка.
Тоа е една од причините зошто никој од нив не ја сметал таквата одлука за многу веројатна.
„Никако“, изјави Даниел Рунде за „Еуроњуз“, виш советник во консултантската фирма BGR Group со седиште во Вашингтон и автор на „Американскиот императив: Враќање на глобалното лидерство преку мека моќ“ .
„Трамп апсолутно нема да го стори тоа. Неговата цел е да ги натера Европејците да трошат 5% од својот БДП за одбрана. Потоа ќе продолжи понатаму.“