Папата Франциско во понеделник ќе одбележи 10 години на чело на Католичката црква како многу популарна личност, но се соочува со внатрешно несогласување по една деценија реформи и покрај тоа што ја остави основната доктрина недопрена.
Кога на 13 март 2013 година се појави на балконот на базиликата Свети Петар во неговата обична бела папска облека, новоизбраниот Хорхе Бергољо веднаш претстави слика на поинаков вид на папство. Насмеаниот, отворен језуит беше во целосна спротивност со неговиот резервиран, интелектуален претходник Бенедикт Шеснаесетти, кој го шокираше светот со тоа што стана првиот папа од средниот век кој поднесе оставка.
И Франциско имаше план – да го реформира управувањето на Црквата погодена од инерција, да ги исчисти нејзините матни финансии и да го насочи својот фокус кон надвор. Иако не отстапува од некои тврди католички верувања за абортусот и хомосексуалноста како грев, тој покажа повеќе сочувствителен и помалку догматски пристап, вклучувајќи го и осудувањето на прогонството на хомосексуалците. „Крај на демонизацијата на хомосексуалноста, дебатите за вонбрачни афери или апчиња за контрацепција… сето тоа е симнато од масата“, истакна италијанскиот службеник на Ватикан, Марко Полити.
Наместо тоа, 86-годишниот понтиф, кој никогаш не изгледа посреќен отколку кога е меѓу неговото собрание, ја нагласи социјалната правда, меѓуверскиот дијалог, животната средина и правата на бегалците. „Папата ја ангажираше Црквата за прашања кои се во срцето на западните демократии, како што се животната средина, образованието, правото“, додаде Роберто Реголи, професор на Папскиот Грегоријански универзитет.
На меѓународната сцена тој се обидува да изгради сојузи низ целиот свет, особено меѓу Ватикан и Кина, муслиманските земји и Руската православна црква. Односите со вториот, сепак, беа затегнати од војната во Украина, а предлозите на Франциско да посредува во мирот меѓу Киев и Москва не дадоа резултати.
И покрај неговата напредна возраст и здравствени проблеми – тој беше хоспитализиран во 2021 година за операција на дебелото црево и сега користи инвалидска количка поради проблеми со коленото – Франциско продолжува интензивно да патува.
Во Рим, скромниот стил на Франциско – тој избра скромен стан наместо златото на Апостолската палата и ги покани бездомниците и поранешните затвореници на својата маса – сигнализираше промена во ставот од самиот почеток. Но, некои ја критикуваа неговата тенденција да ги прави работите на свој начин, отфрлајќи ги замките и традициите на папската функција и воспоставувајќи свое автентично управување на 1,3 милијарди католици во светот.
„Франциско покажува авторитаризам каков што не е виден долго време. Тоа неизбежно може да биде иритирачко“, изјави за АФП висок дипломат во Рим кој сакаше да остане анонимен. Сега, повеќе од кога било, првиот латиноамерикански папа се соочува со силно противење од конзервативното крило на Католичката црква. Дел од тоа беше поттикнато од смртта на две водечки конзервативни фигури – Бенедикт на 31 декември и австралискиот кардинал Џорџ Пел во јануари.
Франциско рече дека ќе го следи Бенедикт за да се повлече од функцијата доколку неговото здравје го спречи да ја врши својата работа, но исто така рече дека оставката не треба да биде норма и дека не е на неговата агенда. Сепак, подготовките за конклавата за избор на наследник веќе се започнати – и тоа не со маневри за имињата, туку за идеолошката платформа на идниот папа. И на ова, сепак, Франциско остава свој белег, кој досега назначи 65 отсто од кардиналите кои еден ден ќе го изберат неговиот наследник.
Подготви: С.К.