Денес Полска одбележува петгодишнина од смртта на претседателот Лех Качински кој загина во авионска несреќа во Смоленск во Русија. Сите околности на несреќата се уште не се сосема разјаснети па полската јавност се уште си поставува прашања на оваа тема.
Темата ја подгреваат и претседателските избори закажани за 10 мај но пред се новите откритија за разговорите во пилотската кабина во претседателскиот авион. Овие разговори внесуваат тензија кај оние кои веруваат дека падот на авионот е атентат (теза која истрагата ја отфрли) и кои веруваат исто така дека актуелната полска власт не сака да се открие вистината.
Но, пред неколку дена радиото РФМ ФМ го објави транскриптот на разговорите од пилотската кабина кој ја потврдува тезата од самиот почеток на истрагата дека високите функционери кои патувале со Лех Качински им вршеле притисок на пилотите да слетаат иако во Смоленск имало густа магла.
Црната кутија која ги содржи овие разговори беше најдена брзо по несреќата но беше објавена скоро откако полската истрага успеала да дешифрира разговорите со употреба на разна опрема.
Според снимката, екипажот бил загрижен поради густата магла и имал намера да атерира на друг аеродром. Но, луѓето од кабинетот на претседателот сметале дека за тоа нема време и дека Качински ќе задоцни на состаноците што му биле закажани па правеле пресија врз пилотите да атерираат.
Мариуш Казана, шеф на протоколот на министерството за надворешни работи му рекол на пилотот 15 минути пред падот на авионот дека “ќе пробуваме да атерираме се додека не успееме”.
Полскиот генерал Анджеј Бласик на тоа рекол дека “тоа е факт, мораме тоа да го направиме до крај”, стои на снимката на црната кутија. Подоцна, на половина минута од падот на авионот кој се наоѓал во тој момент на 300 метри височина, тој ги охрабрил пилотите велејќи им: “Ќе успеете. Бидете храбри!”.
Преслушувањето на снимката открива исто така дека во последните три минути од летот повеќе лица кои немале дозвола да влегуваат во пилотската кабина, влегувале и излегувале додека некој повеќе пати повикувал да се биде тивок.
Според портпаролот на полската истрага транскриптот објавен на радиото содржи грешки на неколку места но не дал повеќе детали за споменатите грешки но прецизираше дека пилотите не биле под дејство на алкохол иако во авионот се служеле алкохолни пијалоци.
Рускиот државен комитет за авијација претходно демантираше дека падот на авионот е човечка грешка и дека пилотите не биле под притисок да атерираат во лошите временски услови.
Полската влада рече дека причина за падот на авионот е тоа што се наоѓал многу ниско и имал голема брзина во временски услови кои оневозможиле визуелен контакт со аеродромската писта и задоцнетата одлука да се направи обид за атерирање.
Полскиот претседателски авион се урна на 10 април 2010 година. Во него, заедно со претседателот и неговата сопруга, имаше 96 лица. Делегацијата патуваше на комеморација на масакрот во Катинската шума во Русија каде што во 1940 година беа убиени илјадници Полјаци од страна на тајната полиција на Сталин.