Пристапот до квалитетно образование за секое дете е врвен приоритет на Министерството за образование и наука и на Владата. Затоа со новата концепција за основно образование создаваме „ново училиште“ во кое главни столбови се подобрувањето на меѓуетничката интеграција, заштитата од дискриминација и инклузијата со цел унапредување на образованието на помалите етнички заедници, соопшти Министерството за образование и наука.
Министерката за образование и наука Мила Царовска, честитајќи го 8 Април, Светски ден на Ромите и 50-годишнината од одржувањето на првиот Ромски конгрес во 1971 година, вели дека со новите наставни програми, кои се во подготовка, целта е да се изградат нови генерации кои ќе растат со меѓусебно почитување, толеранција и почитување на различностите во општеството.
– За поддршка на основно образование на децата Роми согласно Законот за основното образование обезбедени се медијатори и средства во Буџетот на МОН за 2021 година од шест милиони денари за ангажирање на 35 образовни медијатори кои делуваат во 26 општини во државата. Тие им помагаат на децата во образовниот процес, но исто така работат и на подобрување на пристапот до училишта и намалување на напуштањето на воспитно-образовниот процес, преку средби со родителите, стручните соработници и наставниците, посочува министерката Царовска.
Со поддршка на МОН се реализира новиот проект „Редовно на часови: акција за вклучување на Ромите во основното образование”, финансиран од ЕУ Делегација, а кој го спроведува ФООМ заедно со своите партнери: Здружението „Центар за образовна поддршка Дендо вас” и Фондацијата за образовни и културни иницијативи „Чекор по чекор”. Во рамки на овој проект, обезбедени се 638 стипендии за прво и второ одделение за ученици Роми, чии родители се приматели на социјална помош, од кои 300 стипендии од прво одделение и 338 стипендии за второ одделение. Учениците од трето до деветто одделение, во моментот 2200 ученици од шест општини и 13 основни училишта, имаат можност да го негуваат својот мајчин јазик и да ја изучуваат својата култура преку изборниот предмет јазик и култура на Ромите, информираат од Министерството.
– Го зголемивме бројот на стипендии за учениците средношколци за оваа учебна година. Вкупно 891 стипендија за средношколци Роми од јавните и приватните училишта за оваа учебна година се доделени во пет категории, согласно успехот на ученикот. Воедно, зголемен е и трендот на запишување на учениците Роми на високообразовните установи, споредено со последните три години, од 42 отсто на 48 отсто, нагласува Царовска.
Во насока на обезбедување инклузивност на образовниот систем донесена е концепција за инклузивно образование, во која е уреден начинот и постапката за вклучување на деца кои се надвор од образовниот систем. Со подзаконски акти, корисници на гарантирана минимална помош ослободени се од трошоци за признавање на свидетелство. Oбезбедено е туторство на ученици од основното образование, се овозможува запишување во соодветното одделение на основно образование на деца кои не биле вклучени во настава, а се со надмината возрасна граница и прилагодени се наставните програми за олеснување на овој процес.
Во новиот Закон за основно образование, процесот за меѓуетничката интеграција во образованието е уште повеќе зајакнат преку посебно подрачје – Унапредување на мултикултурализмот/интеркултурализмот и меѓуетничката интеграција каде е предвидено формирањето на Тим за училишна интеграција. Во 95 отсто од основните училишта веќе се формирани такви тимови. Во учебната 2019/2020 година Министерството за образование додели 95 грантови за меѓуетничка интеграција до 30.000 денари, за 70 основни и 25 средни училишта, а во учебната 2020/2021 година на 70 основни и 24 средни училишта, стои во соопштението.