Се сеќавам, како да беше вчера, на еден пеколно жежок ден кога заедно со пациентите со хронична миелоична леукемија чекавме да добијат одговор од директорката на Клиниката за хематологоја, зошто им го менуваат лекот. Триесеттина болни, вознемирени и загрижени за нивното здравје кога разбрале дека на тендерот е избран поевтиниот лек кој е копија на оригиналниот, три и пол часа чекаа на горешините да ги прими директорката, бидејќи како што им рече, не биле претходно најавени. Останаа на улица каде што попаѓаа од горештините. Тоа беше точно пред четири години.
А, десет години овие луѓе водеа битка да го добијат неопходниот лек кој за првпат беше откриен во април 2001 година. Во Македонија болните го добија дури во 2011 година. Колку животи можеа да се спасат во тие десет години.И кога се навикнаа на лекот, надлежните одлучија цената да биде пресудна на тендерите, а не квалитетот. Така навлегоа паралелните лекови, копии кои се произведуваат во земји без стандарди и без одобрение од Европската агенција за лекови.
Залудни беа молбите и солзите на болните дека тој, оригиналниот лек им е потребен како воздухот што го дишат, да не им го менуваат за поевтини, непроверени лекови. Тендерот заврши, лековите се најдоа во аптеките. Никој не ги праша пациентите дали и како ги поднесуваат. Дали има ефект лекувањето. Поранешниот министер за здравство Тодоров не сакаше да разговара со нив.
Да, во изминатите години се кратеше многу од парите во здравството. Се набавуваа најевтините лекови кои живот значат или пак, пациенти беа оставани без неопходната терапија.
Една година подоцна повторно се собраа дваесетина пациенти да укажат на тоа дека на нив не им делува лекот кој е на позитивната листа. Овие луѓе беа оставени без терапија, полека да умираат. Си продаваа возила, станови за да си го продолжат животот за некој месец. Многу од нив почина. Во меѓувреме се зголеми бројот на заболени од овој тип на леукемија.
И еве сега, три години подоцна, четириесетина луѓе повторно бараат да го добијат истиот лек кој е втора или трета линија во лекувањето. Од здружението алармираа до новиот министер за здравство Арбен Таравари да им овозможи достапност до лекот, зашто тие се најобесправените луѓе во светот. Каков апсурд, тоа се болни однапред осудени од здравствениот систем да умрат. Тоа се најтешко болни без право на лекување, луѓе без право на глас, без право на живот. Возрасни и деца што полека, тивко умираат.
И тука веќе не се работи за фармацевстки компании кои агресивно се борат за пазарот. Колку и да им е големо влијанието, да зборуваме дека се е бизнис, тоа не може да ја намали важноста од потребата на најтешко болните за терапија која значи живот. Зошто да бидеме последни во светот, на дното на листата заедно со некои африкански земји каде што болните немаат достапност до терапија? А, светот знае и го гледа тој геноцид.
Разбрав и дека Македонија е влезена во тесниот круг на земји каде што е можно идната година да се одржи Собир на сите здруженија на пациенти од леукемија во светот. Што ќе им кажеме кога ќе дојдат? Дека нашите пациенти умираат бидејќи државата не сака да им обезбеди лекови? Срамно, понижувачки, дискриминаторски и жално!
И еве неколку дена откако е поставен министерот Таравари јавно преку Фејзбук им закажа средба на пациентите. Добро е, така и треба. Но, од добра воља за средба, до можност за реално решавање на проблемот има разлика. Затоа да не се залетуваме. Речиси два милиона евра ќе требаат годишно за овие четириесет луѓе да бидат покриени со терапија.
Министерот треба да знае и умее да ги обезбеди овие средства доколку нема доволно пари во буџетот. Да се бори и гребе за своите пациенти. Дали тоа ќе биде од зголемување на акцизите на тутунот, од алкохолот или нешто сосема трето, не е важно. Најважно е да им овозможи право на лекување. И тоа што побрзо. За животот се работи!