НОВА ТВНОВА ТВ
  • НАСЛОВНА
  • ВЕСТИ
  • ЗУМ
  • УДАРНО
  • ИЗБОР
  • ТЕМА
What's Hot

Интервју со Павле Гацов: Малите економии имаат мал број алтернативи за справување со американскиот економски протекционизам

April 7, 2025

Интервју со Мирче Јовановски: Последиците од царините на САД – губење работни места и странски инвестиции и намален извоз

April 3, 2025

Интервју со пратеничката на СДСМ Славјанка Петровска: Ни треба повеќе храброст но не во ветувањата туку во исполнувањата

March 25, 2025

Subscribe to Updates

Get the latest creative news from FooBar about art, design and business.

НОВА ТВНОВА ТВ
  • НАСЛОВНА
  • ВЕСТИ
  • ЗУМ
  • УДАРНО
  • ИЗБОР
  • ТЕМА
НОВА ТВНОВА ТВ

18 мај — Ден на сеќавање на жртвите од геноцидот врз кримскотатарскиот народ

0
By Marija Todorovska on May 19, 2025 ТЕМА
Фото: Chronicle of Current Events
Фото: Chronicle of Current Events
СПОДЕЛИ
Facebook Twitter LinkedIn Email

Затоа, обврска на целата демократска заедница е не само да се сеќава на жртвите од минатото, туку и активно да делува денес: да ја поддржува борбата на Украина, да врши притисок врз агресорот, да се залага за ослободување на сите привремено окупирани територии.

Амбасада на Украина

На 18 мај 1944 година, советскиот тоталитарен режим изврши еден од најбруталните злосторства — масовна присилна депортација на кримскотатарскиот народ од Крим. По наредба на Јосиф Сталин беше спроведено масовно етничко чистење — „конечно чистење“ на полуостровот, чија цел беше уништување на кримските Татари како автохтон народ. Огромното мнозинство од депортираните беа жени, деца и стари лица.

Утрото на 18 мај 1944 година, низ целиот Крим започна репресивна операција на НКВД. Вооружени припадници на безбедносните сили ги принудуваа луѓето за 10–20 минути да се подготват и да заминат во непознат правец. Веќе до 08:00 часот, повеќе од 90 илјади лица беа натоварени во товарни вагони, а до 20 мај беа депортирани повеќе од 193 илјади лица, од кои повеќе од 92 илјади беа деца.

Местата на прогон станаа оддалечени региони на СССР — пред сè Узбекистан, но и Казахстан, Сибир, Поволжје и Урал. На пат, во нечовечки услови, загинаа најмалку 7–8 илјади луѓе. Во првите една и пол година во специјалните населби, поради глад, болести и условите за живеење, починаа околу 30 илјади лица, а во некои региони смртноста достигна и до 70%.

Во специјалните населби кримските Татари беа лишени од основни човекови права: им беше забрането да ги напуштаат населбите, да работат според професија, да се школуваат или да добијат медицинска помош. За обид за бегство следуваше казна до 20 години тешка принудна работа.

По депортацијата, советската власт ги избриша сите траги од присуството на кримските Татари во Крим: беа сменети имињата на населените места, разурнати џамии, депортирани фронтовски ветерани, уништени јазикот, книгите и културното наследство. Самото спомнување на депортацијата — Sürgünlik — беше забрането.

И покрај забраните, во 1950–1980-тите се разви моќно кримскотатарско национално движење. Негов кулминационен момент беше протестот на Црвениот плоштад во Москва во јули 1987 година. Во ноември 1989 година, советските власти ја укинаа забраната за живеење во Крим.

Од 1990-тите започна масовно враќање на народот на татковината. Без никаква државна поддршка, кримските Татари самостојно основаа околу 300 нови населби. Во 1991 година беше свикан Вториот Курултај, а беше создаден и Меџлисот — национално претставничко тело.

По враќањето, кримските Татари го оживеаја јазикот, културата, образованието, верскиот живот и медиумите. Се отворија училишта со настава на мајчин јазик, беа обновени џамиите и започнаа со работа кримскотатарски медиуми.

По окупацијата на Крим во 2014 година, Руската Федерација ја продолжи геноцидната политика. Дејноста на Меџлисот беше забранета, лидерите и активистите се прогонуваат, забрането е одржување на митинзи на 18 мај, како и користење на кримскотатарската симболика.

Стотици припадници на заедницата станаа политички затвореници, особено во рамки на т.н. „случај на кримските муслимани“. Тие без докази се обвинети за тероризам. Телевизијата ATR е затворена, образованието на мајчин јазик е ограничено, а културата се уништува систематски.

Паралелно, РФ спроведува масовно населување на свои државјани во Крим — што претставува воен злостор и кршење на IV Женевска конвенција. Ова е обид за бришење на присуството на кримските Татари и создавање на лажна слика за „руски“ полуостров.

Меѓународно признавање на геноцидот

На 12 ноември 2015 година, Врховната Рада на Украина ја призна депортацијата како геноцид. Од тогаш, 18 мај се одбележува како Ден на сеќавање на жртвите од геноцидот врз кримскотатарскиот народ.

И други држави се приклучија на ова признание — Летонија, Литванија, Канада, Полска, Естонија, Чешка. Сè почесто, меѓународната заедница признава дека депортацијата од 1944 година е геноцид, а денешните постапки на РФ се нејзино продолжение.

Трагедијата на кримскотатарскиот народ не е само страница од минатото, туку и длабоко актуелна реалност на сегашноста. Сеопфатната војна што ја започна Руската Федерација против Украина во 2022 година само го потврдува ова: кремљовскиот режим ја продолжува геноцидната политика започната во времето на сталинизмот. Систематски депортации, масовни убиства, уништување на културното наследство, репресии против лидерите и носителите на националниот идентитет — сето тоа сведочи за обид да се скрши кичмата на украинскиот и кримскотатарскиот народ како носители на слобода и достоинство.

Крим, привремено окупиран од Русија, повторно се претвори во простор на страв, угнетување и молчелив терор. Во овој контекст, депортацијата од 1944 година не претставува завршено поглавје од историјата, туку хроника на злостор што сè уште трае.

Затоа, обврска на целата демократска заедница е не само да се сеќава на жртвите од минатото, туку и активно да делува денес: да ја поддржува борбата на Украина, да врши притисок врз агресорот, да се залага за ослободување на сите привремено окупирани територии.

Правдата за кримскотатарскиот народ и за цела Украина ќе биде возможна само по целосна деокупација на Крим, изведување на Русија пред одговорност и признавање на нејзините постапки како меѓународен злостор — геноцид. Само тогаш ќе биде обновена не само контролата врз територијата, туку и достоинството, слободата и иднината на милиони.

Преземено: ЦивилМедиа 

геноцид Крим Сталин Украина
Share. Facebook Twitter LinkedIn Email
ТИКЕР

Постапките на Трамп убиваат, а љубовта спасува животи“, кажаа на Парадата на гордоста во Амстердам

August 3, 2025

Потврдена е првостепената пресуда против претседателот на Република Српска

August 1, 2025

Германија ќе испорача два системи „Патриот“ на Украина како дел од договорот со САД

August 1, 2025

Протест во Шабац против рудникот за литиум

August 1, 2025

Екс премиерот на Хрватска Санадер пуштен на условна слобода

July 31, 2025
ФОКУС

Милановиќ ѝ забрани на хрватската армија да соработува со Израел

ВЕСТИ August 3, 2025

Претседателот на Хрватска Зоран Милановиќ ја повика хрватската влада да ја прекине трговијата со оружје…

Честитки од државниот за Илинден

August 2, 2025

Одбележување на Илинден во Крушево, Пелинце и Скопје

August 2, 2025

Кијив: Ден на жалост по смртоносниот напад во кој загинаа најмалку 28 лица

August 1, 2025

Претплати се на е-билтенот на НоваТВ

Добиј ги последните вести на твојата е-адреса.

CIVICA
Facebook
  • Редакција
  • Маркетинг
  • Политика на приватност
© 2025 НОВА ТВ

Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.