Новата поделба е во полн замав. Америка се реструктуира, Европа економски и политички тоне, а другите сили го заземаат просторот што остана празен. Балканот нема повеќе време за двоумење. Или ќе се позиционираме свесно, или другите ќе нè позиционираат за нас. Балканот повторно е она што секогаш бил – геополитичка ничија земја. Овој пат, сепак, американското повлекување и европската дезориентираност оставаат простор за нови сили.
Д-р Џек Расмус вели дека светот повеќе не е еднополарен.
Тој вели дека влегуваме во нова етапа на геополитичка поделба – и ние на Балканот сме, уште еднаш, на линијата на пресек.
Според него, глобалната карта се прецртува и води кон поделба на три големи сфери на влијание.
Неколку редакциски елаборации со тезите на д-р Џек Расмус:
- Американска сфера, ограничена на Пацификот и Западната хемисфера;
- Руска сфера, која постепено го вклучува целиот европски континент;
- Кинеска сфера, која преку економија, инфраструктура и ресурси се шири кон Азија, Африка и делови од Европа.
- САД се повлекува – но со пресметка:
Според д-р Расмус, повлекувањето на САД од Европа и Балканот не е импровизација, туку стратешко намалување на обврски. Американската империја повеќе не може да си го дозволи скапото глобално присуство. Фокусот се префрла кон Пацификот, каде се наоѓа вистинскиот предизвик – Кина.
Тоа значи дека Европа, вклучувајќи го и Балканот, останува без заштитниот чадор на Вашингтон. И овојпат, нема кој да ги спречи алтернативните сили да навлезат.
- Русија – враќање на Европа:
Расмус предвидува дека цела Европа, со време, ќе влезе во руската сфера на влијание. Ова нема да се случи преку тенкови, туку преку:
- енергетска зависност;
- економска соработка;
- историски, верски и културолошки врски;
- замор од западниот модел и неговите елити;
- Русија промовира анти нео-либерализам, конзерватизам и про-сувереност.
Западна Европа е исцрпена, Источна Европа се наклонува, а Балканот веќе се приближува – Македонија преку Србија, Србија органски, а Словачка, Романија и Унгарија веќе стратешки, отворено се позиционираат.
- Кина – тивка, но длабока пенетрација:
Кина го игра најдолгиот геополитички шах. Без пропаганда, без експанзионистички изјави – само тивки договори, долгорочни кредити и контрола врз инфраструктура. Кинеското присуство во Балканот веќе се чувствува:
Србија, Албанија, Црна Гора, па дури и ЕУ земји како Грција – сè повеќе зависат од кинески инвестиции.
- Турција – регионален брокер:
Турција нема амбиции да стане глобална сила, но има јасна регионална цел – влијание врз Босна, Косово и делови од Македонија. Преку вера, култура и економија, Ердоган ја шири меката моќ – и внимателно ја користи секоја слабост на Европа и САД за да зацврсти своја улога како мост меѓу Истокот и Западот. Но колку Русија ова ќе го дозволи, ќе видиме.
Каде е Балканот во сево ова?
Балканот повторно е она што секогаш бил – геополитичка ничија земја.
Овој пат, сепак, американското повлекување и европската дезориентираност оставаат простор за нови сили.
Русија е историски и културно поврзана со голем дел од Балканот. Кина нуди ресурси што Западот веќе не може. Турција го игра својот вековен интерес.
А Европа? Европа изгледа како империја во пензија која сè уште верува дека има збор, но не и моќ.
Новиот светски поредок веќе почна.
Д-р Расмус предупредува:
Новата поделба е во полн замав. Америка се реструктуира, Европа економски и политички тоне, а другите сили го заземаат просторот што остана празен.
Балканот нема повеќе време за двоумење. Или ќе се позиционираме свесно, или другите ќе нè позиционираат за нас.
Обработка и адаптација на текстот: НОВА тв.мк
(Д-р Џек Расмус е автор на неколку книги за САД и глобалната економија, вклучително и „Згоди на неолиберализмот: „Aмериканската економска политика од Реган до Трамп“ и „Системска кревкост во глобалната економија“).