Целокупното богатство на британското кралско семејство е тешко да се измери поради непроѕирната природа на неговите финансии. Во 2015 година, анализа на „Ројтерс“ сугерираше дека има номинален имот во вредност од речиси 23 милијарди фунти во тоа време.
Кога легендарниот панк бенд „Секс Пистолс“ (Sex Pistols) го објави синглот „Боже чувај ја кралицата“ („God Save the Queen“) во 1977 година, сигурно дека „летаа пердуви“.
Химната на анти-естаблишментот која го разнесе „фашистичкиот режим“ на Елизабета Втора, беше забранета од Би-Би-Си, додека таблоидниот печат ги обвини панкерите за предавство, повикувајќи да бидат обесени.
Но, Британија денес, е поинакво место отколку што беше кога излезе синглот.
Оваа година претставува пресврт за земјата, бидејќи нов монарх ќе биде крунисан за прв пат по 70 години.
Кралот Чарлс Терти ќе се искачи на тронот среде викенд, во раскош и величественост, антички религиозни обреди и концерт на кој настапуваат денешните светски музички ѕвезди.
Поддршката за монархијата остана прилично константна во месеците пред смртта на кралицата минатата година, и во месеците потоа, според YouGov: околу 60% од луѓето се за задржување на монархијата и 25% за нејзино укинување.
Можеби ќе има „засилување на крунисувањето“ за институцијата монархија на пролет, но долгорочните трендови покажуваат јасна загуба на поддршката за кралското семејство во текот на годините меѓу јавноста, со зголемен број на луѓе кои ја сакаат античката институција избришана и заменета со република.
Во 1983 година, околу 86% од Британците веруваа дека монархијата е „многу“ или „прилично“ важна. Според истражувањето за социјални ставови на Велика Британија, до 2021 година, ова падна на 55%, при што 25% изјавија дека „воопшто не е важна“ или треба да се укине.
Низа скандали го поттикнаа овој републикански татнеж, вклучително и наводните сексуални односи на принцот Ендрју со малолетници, потоа дека принцот Чарлс прифаќаше „вреќи со кеш“ за почести и тековната јавна расправија меѓу Хари, Меган и остатокот од семејството.
Вкоренета почит
Иако дури и најжестоките анти-кралски членови можеби би признале огорчена почит кон покојната кралица Елизабета и нејзиниот живот во служба на земјата и Комонвелтот но, за повеќето републиканци не е важно кој е шеф на државата.
„Републиканизам е типот на општество што сакаме да го имаме во Британија“, изјави Кен Ричи од Лабуристичката партија за Република за „Еуроњус“. „Монархијата претставува елитизам. Општество во кое рангот и статусот се важни и каде вашата позиција е целосно зависна од околностите на вашето раѓање“.
„Сигурно во 21 век, ова треба да биде погрешно“, рече тој.
Целокупното богатство на британското кралско семејство е тешко да се измери поради непроѕирната природа на неговите финансии. Во 2015 година, анализа на Ројтерс сугерираше дека има номинален имот во вредност од речиси 23 милијарди фунти во тоа време.
Сепак, републиканската критика за богатството на монархијата оди подалеку, привлекувајќи внимание во нејзиниот сооднос со Британската империја.
„Голем дел од нивното богатство беше извлечено преку колонијализмот и ропството“, рече Ричи. „Ова повеќе не е земја каква што сакаме да биде“.
„Монархијата е многу поголема, многу поекстравагантна, многу поскапа од другите во Европа“, додаде тој. „Се сомневам дека тоа потекнува од идејата дека Британија е центар на една империја што го опфаќа светот“.
Додека монархијата е симболична за британската историја, други се прашуваат колку кралското семејство директно профитирало од колонијализмот.
Каква е ситуацијата во другите европски земји?
Британија не е единствената европска земја во активна дебата за улогата на кралското семејство.
Во Холандија, анкетата спроведена за Денот на кралот во април 2022 година покажа 71% поддршка за монархијата и 29% поддршка за република ,неколку процентниповеќе поддршка за републиканизмот отколку во ОК, но многу посилна поддршка за кралското семејство.
Данска, во меѓувреме, каде што кралицата Маргрета е најдолго владеење во Европа и неодамна прослави 50 години на тронот – анкетата во февруари 2022 година покажа дека речиси 77 отсто од луѓето ја поддржуваат данската монархија, додека само 14,6 отсто од луѓето ја посакуваат нордиската нација да стане република.
И во Шпанија, каде што низа финансиски и лични скандали ја потресоа Куќата на Бурбон во последниве години, анкета од октомври 2020 година покажа дека 40,9% од Шпанците се залагаат за замена на кралот Фелипе и кралицата Летиција во корист на република; додека 34,9% од луѓето рекле дека го поддржуваат задржувањето на кралското семејство.
Зголеменото богатство на британското кралско семејство не е единствениот удар на антимонархистите. Тоа е и она што тие го нарекуваат „нееднаквост на моќта“ што доаѓа со тоа.
Во 2021 година, покојната кралица беше обвинета дека лобирала кај владата за да го заштити нејзиното приватно богатство од новите закони за транспарентност, додека другите членови на нејзиното семејство наводно вршеле притисок за да добијат финансиски предности.
„Тие едноставно ја чуваат сопствената моќ“, рече Рихти. „Сакаме да видиме монарх кој е многу потранспарентен“.
Кога Чарлс го презеде Crown Estate, портфолиото на земјиште и средства од 15 милијарди фунти што ги чуваше неговата мајка, тоа не беше подложено на данок на наследство, што предизвика широки критики во ОК.
„Влегуваме на нова територија“
Во секој случај, британската монархија не изгледа како да оди никаде – дури и ако републиканското чувство станува посилно.
Сите главни британски политички партии се промонархистички, а во земја која се бори со штрајкови, инфлација и последици од Брегзит, прашањето останува низок приоритет.
„Самото постоење на монархијата зависи од публицитетот и јавното мислење“, вели Кен Ричи од Лабур за Република.
„Да не беше тоа, едноставно ќе беше ирелевантно и игнорирано… тие ќе дадат се од себе за да се обидат и да ја вратат поддршката од јавноста“.
И покрај „ провереното минато“ на кралот Чарлс и неодамнешните контроверзии што го потресоа кралското семејство, д-р Џо Пауел, републикански борец, беше вознемирен што јавната критика не се сврте уште повеќе против монархијата.
„Би помислиле дека високото ниво на скандали ќе ги натера луѓето да се прашуваат што прават и зошто го прават тоа во наше име“, рече тој.
„Но, се чини дека тоа навистина не е така “.
Извор Еуроњус
Подготви А.В