„Ако Шкотска се стекне со независност од Велика Британија би требало да остане дел од Европската Унија вели во интервјуто за Дојче Веле шкотскиот европратеник Алин Смит.
Алин Смит е член на Шкотската национална партија која се залага за независност на Шкотска. Од 2004 година е назначен за европратеник. Во продолжение е целосното интервју со него.
DW: Г-дин Смит, Вие сте веќе десет години член на Европскиот парламент од Шкотската национална партија, која припаѓа на групата на Зелените. Претпоставувам дека сакате да се ослободите од тие функции, со оглед на тоа дека се согласувате со тоа Шкотска да го напушти составот на Велика Британија, а со тоа и на Европската Унија?
Алин Смит: Не, апсолутно не. Шкотска е проевропска, социјалдемократска земја. Ние сме дел од една земја-членка (Велика Британија), која брзо се одалечува од Европа. Британската влада ги поткопува човековите права и меѓународното право. Таа на ЕУ ѝ прикажува сосема погрешно. Ова е спротивно на шкотските интереси. Во Шкотска, сега правиме друг избор. Од 1999 година, си го вративме нашиот национален парламент. Ние сме едни од најстарите народи во Европа. Шкотска во својата историја била повеќе време независна отколку што била дел од Обединетото Кралство. Обединетото Кралство е креација на минатото.
DW: Значи, сакате да ја напушти Велика Британија, но да остане членка на Европската унија. Од ЕУ, сепак велат дека тоа не е толку едноставно. Шкотска треба да ја напушти ЕУ, ако го напушти Обединетото Кралство. Тоа значи ќе биде доста комплицирано.
Смит: Се разбира, тоа е комплицирано, како и сè друго во Европската унија. Унијата е прагматична организација која се базира на демократијата, човековите права и меѓусебно балансирање на интересите. Нема договор во ЕУ и не постои закон кој вели дека треба да си одиме. Се разбира дека за тоа не постои пример на добра пракса, но ние депонираме пари, ги задржуваме 80 отсто од нафтата и резервите на гас на Велика Британија, имаме ресурси и околу 20 отсто на обновливите извори на енергија во ЕУ. Европската унија нема да сака да нè снема. Шкотска сака да оди. Нашиот случај е единствен како обединувањето на Германија, каде што, исто така, се велеше дека нема да функционира. Ако постои политичка волја, тогаш тоа може да успее. Владите и на Шкотска и на Британија се обврзаа на спроведување на волјата на гласачите по референдумот.
DW: Зар не се грижите за тоа дека останувањето на Шкотска во ЕУ би можело да ја блокира Шпанија? Би создале преседан за региони од ЕУ кои исто така тежнеат кон независност, како на пример Каталонија и Шпанија?
Смит: Јас се грижам и што во следните пет минути би можел метеор да падне врз Шкотска. Мислам дека мора да се соочиме со тоа што најразумно гледано ќе се случи. Не верувам дека на една членка ѝ е во интерес блокада. Никој во Шпанија не рекол дека би го блокирал пристапот на Шкотска. Шпанскиот министер за надворешни работи рече дека за него решавачки став е оној на британската влада во Лондон. Британската влада и Шкотска веќе се согласија дека по изјаснувањето ќе се обратат до Европа со заеднички предлог. Во тој случај, тоа воопшто не би било преседан.
DW:Што велат вашите колеги, другите европратеници на вашите планови? Дали им се јасни вашите аспирации за независност?
Смит: Кога ќе им се објасни тие брзо сфаќаат. На моите колеги од групата на Зелените секогаш им кажував дека шкотскиот национализам се разликува од национализмот во другите земји. Шкот е некој кој живее во Шкотска. Ние сме про-европски земја. Луѓето ќе почнат да го почитуваат нашето меѓународното право штом демократски решиме да си го вратиме на нас самите.
DW: Што е со членството во НАТО: Ќе остане ли Шкотска во тој воен сојуз?
Смит: Со положба во средината на Северниот Атлантик, ние стратешки сме многу важни. Имаме многу долго крајбрежје со нафта и многу риби – што треба да се одбранат. Ние ќе се обидеме да останеме во НАТО, како и во ЕУ. Ќе поминеме низ одреден процес, но во интерес на сите членки на НАТО е да останеме во Алијансата. Ние веќе имаме еден предлог за тоа како треба да изгледа нашата армија.
DW: Дали ќе има проблем со нуклеарната подморна флота на Велика Британија? Таа е стационирана во Шкотска. Дали би можела да остане?
Смит: Во овој момент имаме длабоко недемократска ситуација, во која сто проценти од нуклеарното оружје е стационирано во Шкотска. Но, тоа се наоѓа во подморниците, така што може да се премести. Обединетото Кралство тоа оружје би можело да го однесе на друго место. Ние би биле членка на НАТО без нуклеарно оружје. И тоа, верувам е напредокот за светот.
DW: Доколку Шкотска ја напушти Велика Британијадали ќе ја подигнете границата со Англија, а со тоа и со Европската унија или би се приклучиле на Шенген зоната, односно на подрачјето на ЕУ без гранични контроли?
Смит: Нашиот план изгледа вака: ние веќе имаме заедничка туристичка област со Велика Британија, Северна Ирска и Република Ирска. Таа е слична во Скандинавија, каде што Норвешка не припаѓа на ЕУ, но припаѓа на Шенген зоната. Шкотска има само една копнената граница и тоа онаа со Англија. Затоа, заедничката зона со Англија за нас е поважна од Шенген зоната, а бидејќи Велика Британија не е членка на Шенген, нема да можеме да се приклучиме кон Шенген зоната. За Европската унија, тоа значи дека ништо не е загубено во споредба со сегашната ситуација.
DW: Дали тоа значи дека британската кралица ќе треба да си земе пасош ако сака да ја посети нејзината летна резиденција во Балморал?
Смит: Кралицата би можела и да добие шкотски пасош, ако таа сака. Таа мора да одлучи.
DW: Значи, кралицата би можела да остане шеф на државата во Шкотска?
Смит: Единството на круната е различно од единството на парламентот. Тоа е старо веќе неколку стотици години. Тоа се различни работи. Таа е кралица на Канада, Нов Зеланд и Австралија, така што останува кралица и на Шкотска. Секој што на денот на независноста живее во Шкотска, ќе има можност да си побара шкотски пасош. Но, како и многу други држави, и ние признаваме двојно државјанство.