На 8. август, Кијив се збогува со украинската новинарка Викторија Рошчина, која почина во руско заробеништво минатата година. Церемонијата започна со служба во катедралата „Свети Михаил“ и продолжи на Плоштадот на независноста. Новинарката беше погребана на гробиштата Бајкове.
Како што известува дописникот на BBC News Ukraine од местото на настанот, уредниците и новинарите кои работеа со Викторија одржаа говори за време на збогувањето.
„Се збогуваме со Вика, но не и со нејзиниот случај. Мора да ги идентификуваме сите одговорни за нејзината смрт, а овие луѓе мора да добијат казна со светска слава“, рече Ангелина Карјакина, која беше главен уредник на Викторија Рошчина во Хромадске.
Таа, исто така, нагласи дека Викторија Рошчина посветувала посебно внимание на известувањето за окупираните територии.
„Вика веруваше дека мора да се бориме за луѓето таму“, додаде Карјакина.
На збогувањето, колегите на новинарката рекоа дека за неа, нејзината работа е поважна од наградите и признанијата. Таа не само што известуваше за војната и окупацијата, туку им помагаше и на роднините на оние што страдаа поради руската агресија.
Главната уредничка на украинската публикација „Правда“, Севгил Мусаева, која ги објави текстовите на Викторија од окупираните територии, рече дека лично апелирала до окупаторските власти на Бердјанск да им ги предадат телата на тинејџерите Тигран Ховханисјан и Микита Ханганов, кои беа убиени таму, на нивните семејства.
„Вика се јавуваше во окупираниот Бердјанск од Кијив секој ден“, рече Севгил Мусаева.
Викторија, исто така, детално ги известуваше случаите на Мајдан во врска со убиствата и прогонот на неговите учесници. Таа е авторка на документарецот „Затвореници од Керч“ за украинските морнари приведени од Русија во 2018 година.
Според Ангелина Карјакина, таа ги знаела имињата на нивните сопруги и деца, а кога известувала за ослободувањето на морнарите од заробеништво, таа била речиси единствената што ги нарекувала сите по име во живо во етер. Таа ја знаеше приказната за секој од 24-те војници на украинската морнарица нелегално уапсени од Русија.
Работата на Викторија можеби им изгледа „понекогаш здодевна, понекогаш премногу комплицирана“ на некои, но беше навистина професионална, забележа друга поранешна колешка на Викторија, Наталија Хумењук.
Според колегите, новинарката се занимавала со најтешките теми што никој друг не би ги работел.
Смртта на Викторија Рошчина стана позната во октомври минатата година. Според публикацијата „Грати“, таткото на новинарката во писмо од руското Министерство за одбрана добил дојава дека неговата ќерка починала на 19 септември 2024 година.
Телото на новинарката беше вратено дури во февруари 2025 година. Викторија Рошчина била меѓу 757-те паднати бранители вратени тој ден под број 757 со белешки „неидентификувано машко лице“ и „СПАС“. Телото покажувало знаци на тортура.
Тортура и исчезнати внатрешни органи
Украинските и странските новинари го создадоа проектот Викторија за да ги истражат околностите на смртта на Викторија Рошчина.
13 меѓународни медиуми се приклучија на проектот „Викторија“: „Забранети приказни“, „Гардијан“, „Вашингтон пост“, „Ле Монд“, „Ди цајт“, „Дер Шпигел“, „ЗДФ“, „Пејпер трејл медиа“, „ИСториес“, „Франс 24“, „Украинска вистина“, „ДерСтандард“. Проектот „Викторија“ има за цел да ги идентификува одговорните за тортурата врз новинарите и другите украински цивилни затвореници во затворите во Русија и окупираните територии.
Според истражителите, кратенката SPAS може да ја означува „официјалната причина за смртта“ утврдена од руската страна и значи „тотално оштетување на артериите на срцето“
„Поради состојбата на телото и неговата мумификација, врз основа на резултатите од судско-медицинскиот преглед, не беше можно да се утврди причината за смртта“, изјави за новинарите во тоа време Јуриј Белоусов, раководител на Одделот за војна при Канцеларијата на генералниот обвинител.
Украинската публикација „Правда“, повикувајќи се на Белоусов, напиша дека на телото на новинарката се пронајдени бројни знаци на тортура и малтретирање, вклучувајќи гребаници и крварења на различни делови од телото, како и скршено ребро.
Експертите, исто така, виделе можни знаци на електричен удар. Белоусов забележал дека овие повреди Викторија ги добила за време на нејзиниот живот, па според тоа веројатно била мачена.
Според информациите од новинарите на проектот, на Викторија Рошчина ѝ недостасувале некои од внатрешните органи – особено, нејзиниот мозок, очните јаболка и дел од трахеата.
Меѓународен патолог изјави за проектот „Викторија“ дека отсуството на овие органи можело да го прикрие фактот дека смртта се должи на давење или задушување.
За Викторија Рошчина, ова беше нејзино второ руско заробеништво.
За прв пат, според Канцеларијата на генералниот обвинител, претставници на ФСБ и руските вооружени сили ја привеле во Бердјанск на 15 март 2022 година. Во тоа време, таа патувала во опсаднатиот Мариупол по сопствена иницијатива да пишува извештаи за воените операции во источна и јужна Украина. Таа се движеше во специјален конвој, но беше запрена.
Подоцна, проруските медиуми и каналите на Телеграм објавија видео во кое Рошчина ги негира своите тврдења против руските служби кои ја држеле во заробеништво и вели дека наводно ѝ го спасиле животот. Таа била држена во Бердјанск 10 дена и била ослободена од заробеништво на 21 март.
Пет дена подоцна, Викторија Рошчина објави текст за тоа како го преживеала своето прво заробеништво.
„Донесоа храна, но јас ја одбив. Во првите денови ги јадев моите мали залихи, кои ги носев со мене од Запарижје. Кога им снемаа, пиев сладок чај. Почувствував како ме напушта силата. Тешко беше дури и да станам на нозе“, напиша новинарката во статијата „Една недела во заробеништво на окупаторите. Како избегав од рацете на ФСБ, „луѓето на Кадиров“ и Дагестанците“ за Хромадске.
„За време на претпоследната посета на ФСБ, едвај можев да станам. Но, постојано барав да бидам ослободена. Кога гласно врескав, еден од Чеченците ме удри и рече дека сум „надвор од мојот елемент и треба да внимавам на тонот“.
Жената исчезна по втор пат на 3 август 2023 година, на окупираната територија на Украина.
Тогаш нејзиното семејство разговараше со неа. Новинарката рече дека поминала низ неколкудневни гранични проверки, но не кажа каде е.
Познато е дека таа тргнала на 27 јули, планирајќи да патува од Украина до Полска, а оттаму преку Русија до окупираните територии на Украина на исток. Новинарката планирала да напише нов извештај оттаму.
Наскоро, семејството поднесе извештај за исчезнато лице, а имаше и жалба до канцеларијата на Народниот правобранител.
Помеѓу првото и второто заробеништво, Викторија Рошчина патувала на окупираните територии барем неколку пати за да напише извештаи.
Во мај 2024 година, руските власти за прв пат признаа дека новинарката е приведена и дека таа беше на руска територија. Ова го потврди и Меѓународниот комитет на Црвениот крст (МКЦК).
„Уште еднаш, лице чиј престој во руско заробеништво беше потврден од МКЦК умира во руско заробеништво! „Не е познато зошто младата жена починала додека била во руско заробеништво“, коментираше комесарот за човекови права Дмитро Лубинец.
Канцеларијата на генералниот обвинител, која имаше отворена кривична постапка за исчезнувањето на Викторија Рошчина, го истражува нејзиниот случај како „воено злосторство комбинирано со убиство со умисла“ по смртта на новинарката.
Извор: ЦивилМедиа.мк