Автор: Славјанка Петровска
Кога ќе го прочитате насловот на оваа колумна можеби ќе помислите дека зборот убива треба да биде означен со интерпукцискиот знак наводници, за да се означи преносното значење на овој збор. Но, не е така. Со еден пример на кој накусо ќе се осврнам сакам да докажам дека корупцијата навистина убива.
Иако за дефинирањето на поимот корупција, во теоријата постојат различни приоди и поимања, сепак во една реченица корупцијата би ја дефинирале како злоупотреба на доверените овластувања и моќ заради остварување на лични, односно приватни цели, без оглед на тоа дали тие ќе бидат во вид на парична корист или статусна придобивка. Вака дефинирано лесно е да заклучиме дека корупцијата секогаш е на штета на јавниот интерес, односно интересот на сите граѓани. Сега останува да го одговориме прашањето: Зошто и кого корупцијата убива?
Примерот ќе го дадам преку една тема која ни е блиска на сите нас, без оглед дали сме политичари, административни службеници, работници, бизнисмени, уметници, без оглед на нашиот материјален и општествен статус, без оглед на тоа дали сме верници или атеисти. Тоа e воздухот. Сите ние без исклучок го дишеме истиот воздух, затоа што природните процеси и пореметувања кои ги прави човекот со своето однесување се одразуваат подеднакво на сите, што впрочем се покажа и со Ковид пандемијата со која сеуште се соочуваме.
Аерозагадувањето е најголемата причина за предвремена смртност кај населението и најголемата закана за здравјето на граѓаните во светот. Каква е врската помеѓу корупцијата и аерозагадувањето кој убива? Многу едноставна. Аерозагадувањето е детерминирано од емисијата на загадувачки супстанци во воздухот чиј извор се индустријата, согорувањето и системите за загреање, депониите за отпад, особено оние дивите итн. Сите овие активности се уредени со закон и се претпоставува дека со почитувањето на законските норми, штетните влијанија ќе се намалат или елиминираат, односно нормалното извршување на овие активности нема да предизвикуваат штетни последици, особено не загрозувачки доколку истите се спроведуваат согласно протколите и законските процедури.
Но, квалитетот на воздухот во нашата држава, особено во Скопје не го потврдува тоа. Сите релевантни извештаи покажуваа дека дишеме загаден воздух, а богами и ние како жители тоа го почувствувме. изминативе три години во Скопје, но и низ Македонија се спроведе акција за промена на начинот на загревање на државните институции, особено болниците и училиштата. И ако претходно тие се загревале со употреба на горива кои емитувале загадувачки честички, поголемиот дел од нив денес се загреваат употребувајќи еколошки прифатливи начини на загревање.
Кога ви се доверени овластувања и кога согласно законот имате должност да го контролирате квалитетот на воздухот, притоа не само да ја мерите загаденоста, туку и да ги лоцирате изворите на загадување и секако да подготвите стратегија за нивно елиминирање, а вие тоа не го правите, притоа настанува штета која е ненадоместлива за граѓаните, а од друга страна профитите на загадувачите се золемуваат, тогаш јасно е како по книга, дека станува збор за корупција. Планот за чист воздух кој за прв пат е донесен во 2018 година како приоритет број 1 на социјалдемократите во Макдонија е јасна порака дека заложбите за чист воздух ќе значат и сечење на врските со корупцијата и личното богатење на поединци. Резултатите веќе почнуваат да се гледаат.
Но, дали е доволен само Планот за чист воздух или Планот за борба против корупцијата за да се избориме против корупцијата? Секако дека не. Плановите сами по себе може да останат само зборови на хартија доколку сите општествени чинители, без исклучок, не ја сфатат смртоностноста на корупцијата и плановите не се спроведат. Навистина, корупцијата убива.