СОЊА КРАМАРСКА
Земјите-членки имаат рок до крајот на 2023 година да дефинираат каков механизам за проширување ќе функционира за земјите кои сакаат да пристапат во ЕУ, а истовремено да се осигураат дека ЕУ ќе остане доследна на себе, изјави во саботата за EURACTIV француската министерка за ЕУ Лоренс Бун.
Идејата за „диференциран“ пристапен процес е брзо „закотвување“ на земјите-кандидати за ЕУ блиски до блокот, рече Бун на конференцијата во саботата.
Овие очигледни бранувања во Унијата можат да водат кон либерализирање на условите за членство, и тоа во делот на одлучување кој беше причина Македонија со децении да стои во место на планот на евроинтеграциите.
Но дали официјално Скопје има политички капацитети да ги дочека спремно овие големи промени во Унијата?
Македонија доби конкретен услов за да ги продолжи формално почнатите преговори, а тоа е Бугарите да станат дел од Уставот, на што силно се противи опозициската ВМРО-ДПМНЕ без чии гласови не може да поминат уставните измени во парламентот.
Министерот за надворешни работи Бујар Османи денес на брифингот рече дека во врска со тоа има план А и план Б.
„Планот А е завршување на уставните измени. Планот Б е незавршување на уставните измени и прекинување на преговорите. Албанија да продолжи сама, а ние влегуваме во декада на изолација. Ќе влеземе во период на изолација во кој ќе нѐ третираат како трета група на земји, а ние внатре ќе се гушиме“, рече Османи.
Меѓутоа се чини дека и Европската Унија разработува план А и план Б. Откако со години стратегијата за проширување на ЕУ се сметаше за мирна, руската инвазија на Украина и промената на сегашниот геополитички пејзаж доведоа до сознание дека стратешкиот интерес на ЕУ за стабилна и безбедна средина во нејзиното непосредно соседство мора да биде попрецизна отколку само да се нотира кој ќе биде следниот член.
ЕУ треба да воспостави рамнотежа помеѓу нејзината безбедност и интегритет и да ги забрза процесите за пристапување за земјите кандидати, рече француската министерка Бун.
Ставот на Бун, според објаснувањата во Брисел, повикува на „значителна промена“ во управувањето доколку ЕУ сака да се прошири од 27 земји-членки на можни 35. Една од промените би биле воспоставување на т.н „концентрични кругови“ во членство односно распоред на влијанието меѓу земјите членки при што државите кои последните би влегле и ја немаат поддршката од сите држави членки на Унијата, да немаат исти права на одлучување како останатите членки.
Во таа насока и германскиот канцелар Шолц обраќајќи се пред Европскиот парламент во вторникот (9-ти мај), повика на промена во гласањето на ЕУ од едногласност кон гласање со квалификувано мнозинство во оданочувањето и надворешната политика – став што го споделува и Франција – што беше на агендата за дискусија за време на посетата на германската министерка за надворешни работи Аналена Баербок во Париз претходно овој месец.
Во исто време, Бун во саботата, исто така, се обиде да ја претстави Европската политичка заедница (ЕПЗ), замисла на францускиот претседател Емануел Макрон, како „вистински форум“ за да разговара за тоа каква политика на проширување сака ЕУ.
Но додека во Унијата траат тие дебати кои доколку вродат со резултат можат на Скопје да му дадат гориво за побрз пат кон Брисел, длабоката поделеност околу уставните промени ја води нашата држава кон ново надворешно-политичко фијаско.
Премиерот Ковачевски во однос на тоа дали зборувал со некој пратеник од опозицијата, денес на брифинг одговори:
„Никогаш не сум разговарал со некој пратеник како да одлучува. Обврска е на секој поединец да носи одлука која е од интерес на граѓаните. Ниту барам нотарски изјави, ниту барам некој слепо да го следи моето мислење. Настапувам со аргументи“, рече Ковачевски.
Минатата седмица пратеникот на САД за Западен Балкан Габриел Ескобар и порача на опозициската ВМРО-ДПМНЕ дека гласот за уставни промени не е глас за Ковачевски туку за поддршка на евроатлантската иднина на Македонија.
„Ние не бараме од опозицијата да го поддржи премиерот. Бараме од опозицијата да го поддржи евроатлантскиот пат на Северна Македонија. Ова е најдобриот договор што го добивме. Тој е разумен, мислам засега, и треба да продолжиме напред што е можно побрзо. Затоа, се надевам дека сите страни на политичкиот спектар ги поддржуваат потребните промени за да можеме да продолжиме напред во унапредување на кандидатурата на Северна Македонија“, рече тој во интервју за Гласот на Америка.
Порака на Ескобар се чини залудна бидејќи опозицискиот лидер Христијан Мицкоски и денес ги повтори цврстите позиции. „Во овој парламентарен состав, со СДСМ за уставните измени ниту се преговарало, ниту се преговара, ниту ќе се преговара. За ВМРО-ДПМНЕ таа тема е завршена“, изјави денес Мицкоски.
Часовникот отчукува а политичките препирки повторно стануваат препрека на патот на развојот на државата. Очигледно е дека се чекаат следните избори кои ќе дадат нови карти во рацете на политичките играчи но дали ќе трае трпението на граѓаните на Македонија е друго прашање.