Европскиот парламент ја исполни својата закана и ќе поднесе тужба против Европската комисија поради ослободувањето на 10,2 милијарди евра замрзнати средства за Унгарија. Комисијата смета дека постапила во целосна согласност со правото на ЕУ и ќе ја брани својата одлука пред судот на ЕУ.
Потегот, кој се очекуваше во понеделникот вечерта, беше испорачан утрово од претседателката на парламентот, Роберта Мецола, за време на состанокот со водачите на политичките групи. Мецола има конечни овластувања да покрене правна постапка против други институции пред Европскиот суд на правдата.
Крајниот рок за поднесување е 25 март.
Со тужбата, хемициклот натрупува притисок врз Урсула фон дер Лајен додека таа бара втор мандат на чело на Комисијата и вети дека ќе остане цврсто на владеењето на правото, чувствително прашање кое апсорбира значителна енергија од нејзиниот прв мандат.
Семејството на Фон дер Лејен, Европската народна партија (ЕПП), не се спротивстави на денешното гласањето , но, во изјава, вината ја префрли на целиот комесарите, а не на самата претседателка.
„Сакаме да бидеме сигурни дека парите на даночните обврзници се третирани во согласност со договорите. Ова не е политичко прашање за ЕПП, ова не е изборно прашање -, сакаме само да имаме правна јасност“, рече европратеникот Петри Сарвама.
Гневот на пратениците произлегува од одлуката донесена од Комисијата во декември со која беа деблокирани 10,2 милијарди евра кохезиони фондови за Унгарија, до кои земјата не беше во можност да пристапи поради постојаните недостатоци во владеењето на правото.
Извршната власт тврдеше дека ослободувањето е оправдано бидејќи Будимпешта во мај минатата година усвои реформа за зајакнување на независноста на судството и ублажување на политичкото мешање во судовите, во согласност со четирите „супер пресвртници“ што ги наметна Брисел.
Пратениците, повторувајќи ја загриженоста изразена од граѓанското општество, го оспорија образложението и рекоа дека ремонтот не е на ниво на задачата. Тие, исто така, се пожалија дека парите биле одмрзнати еден ден пред клучниот самит на лидерите на ЕУ на кој премиерот Виктор Орбан се закани дека ќе стави вето на клучните договори за Украина.
Во жешката резолуција, нашироко одобрена во јануари, европратениците ја подигнаа можноста за правна постапка и истакнаа дека „ЕУ во никој случај не може да попушти пред уцените и тргувањето со стратешките интереси на ЕУ и нејзините сојузници со откажување од нејзините вредности“.
„Унгарија не го исполнува стандардот за независност на судството утврден во (договорите на ЕУ), бидејќи усвоените мерки не обезбедуваат доволно заштитни мерки против политичкото влијание и може да бидат или заобиколени или несоодветно применети“, напишаа тие.
Неколку дена подоцна, европратениците ги скараа комесарите Дидие Рејндерс, Николас Шмит и Јоханес Хан, затоа што постигнале, како што рекоа, подмолен договор со Орбан за да се обезбеди укинување на неговото вето во замена за 10,2 милијарди евра. Тие, исто така, се пожалија дека валидацијата на судските реформи била избрзана и извршната власт требало да почека да ги види резултатите на теренот пред да ги ослободи парите.
Тројцата комесари останаа на своето и инсистираа на тоа дека Унгарија доставила доволно докази за да ја покаже усогласеноста со четирите „супер пресвртници“, кои вклучуваат мерки за зајакнување на Националниот судски совет, самоуправниот надзорен одбор и сузбивање на политичкото мешање во Врховниот Судот.
Сличен аргумент беше искажан во четвртокот од страна на портпаролот, кој рече дека Комисијата е „под законска обврска“ делумно да ги ослободи парите бидејќи Унгарија ја покажа „независноста на своето судство“.
„Комисијата потсетува дека при донесувањето на таква одлука е обврзана со строги временски рокови и услови утврдени во важечкото законодавство на Унијата“, рече портпаролот, како реакција на тужбата на Парламентот. „Комисијата смета дека постапила во целосна согласност со правото на ЕУ и ќе ја брани својата одлука пред судот на ЕУ.
Од денес, Брисел сè уште задржува речиси 12 милијарди евра од доделениот удел на Унгарија во кохезионите фондови и поголемиот дел од нејзиниот план за закрепнување и отпорност од 10,4 милијарди евра, ситуација што Орбан постојано ја осудува како „финансиска уцена“.
Секој плик подлежи на различни услови кои бараат законски промени во области како што се правата на ЛГБТК+, политиката за азил, јавните набавки и антикорупцијата. Претставниците на Комисијата рекоа дека е постигнат мал или никаков напредок во овој поглед.
Во својата јануарска резолуција, европратениците предупредија дека средствата што остануваат блокирани „мора да се третираат како единствен, интегрален пакет и дека не треба да се плаќа дури и ако е постигнат напредок во една или повеќе области, но недостатоците сè уште постојат во друга“.
Ова не е првпат Парламентот да прибегне кон високиот суд во Луксембург за да ја принуди раката на Комисијата. Во октомври 2021 година, хемициклот поднесе тужба против извршната власт поради нејзиното „неприменување“ на нов механизам што ги поврзува плаќањата на фондовите на ЕУ со почитувањето на основните права на блокот.
Извор: Еуроњус
Подготви: А. В.