Европските лидери се подготвуваат за дводневниот состанок во Софија што ќе се одржи на 17 и 18 мај, посветен на Западниот Балкан, прв од овој вид по петнаесет години, но не и последен.
Самитот ќе биде поделен на два дела. На 16 мај е средбата на лидерите на 28-те земји членки на ЕУ. На овој состанок ќе биде усвоена декларација која треба да ја потврди „европската перспектива“ на регионот, но на која нема да стои потписот на лидерите од Западниот Балкан, поради земјите кои не го признаваат Косово. Од истата причина шпанскиот премиер Мариано Рахој ќе го напушти состанокот таа вечер и нема да присуствува на Самитот со земјите од регионот, иако четири други премиери на ЕУ кои не го признаваат Косово ќе учествуваат на овој самит.
Што се однесува до Западниот Балкан, лидерите на ЕУ, освен што ќе ја потврдат „европската перспектива“ за Западниот Балкан, ќе ја нагласат важноста на проектите од областа на конективноста – како инфраструктурна така и дигитална – помеѓу земјите од регионот и со земјите од ЕУ.
Дипломатските извори велат дека реакцијата на ЕУ ќе зависи од акцијата на земјите, односно дека главната одговорност за интеграција во Европската Унија ја имаат самите држави кандидати и аспиранти, не ЕУ.
Решавањето на спорот меѓу Македонија и Грција е наведен како пример за позитивна акција од регионот, кој би предизвикал позитивна реакција од лидерите на ЕУ.
Премиерите на Македонија и Грција, Зоран Заев и Алексис Ципрас ќе се сретнат на маргините на Самитот ЕУ-Западен Балкан, што ќе се одржи во Софија на 17 мај.
Заев нагласува дека времето е кратко и дека се појавуваат информации дека се ќе се реши на 17 мај, но не е така, бидејќи суштински е делот што е останат за разговори.
– Јас верувам дека пред се треба да бидеме креативни и посветени и јас би сакал некаде пред Самитот на Советот на Европа, а потоа и Европскиот совет, тоа е 25, 26, па 28 и 29 јуни, да се носат одлуките за добивање датум за преговори или не. Дотогаш да имаме некое решение, па дури треба да знаеме дека и да има приближување на она што е останато, во Грција и Македонија мора да направиме внатрешен процес на консултации. Затоа што, како што реков, процесот, ако е тоа можно, да биде поддржан од сите – вели премиерот Заев.
Воздржан оптимизам за можноста за решение во пресрет на средбата на двајцата премиери изрази и грчкиот заменик министер за надворешн работи, Јоргос Катругалос.
– Направена е систематска работа, прашањата се стигнати до нивното јадро и сега е време да се разговараат на највисоко ниво. Имаме водржан оптимизам дека може да имаме договор, вели Катругалос и ги демантира информациите објавени во медиумите во Грција во текот на викендот, за одреден временски рок и преоден период за имплементација на договорот.
Тој вели дека договорот нема да наликува на Времената спогодба, ќе биде комплетен и нема да остава „опашки“, затоа што во спротивно нема да биде согласно со поставенте грчки предуслови.
На средбата Заев-Ципрас и претходеше интензивна недела на преговори, во рамки на која се очекуваше да се отворат спорните прашања, пред се опсегот на употреба на името, но и барањето на Грција за измени во македонскиот Устав.
Но, по последната состанок на шефовите на дипломатиите на двете земји Никола Димитров и Никос Коѕијас со медијаторот на ОН Метју Нимиц, кој се одржа во Сунио викендов, а кој траеше речиси шест часа, не беа изнесени детали од разговараното.
– Средбата можам да ја карактеризирам како многу сериозна, работевме напорно, на моменти интензивно. Направивме одредена позитивна работа. Двајцата министри ќе ги брифираат премиерите во подготовките за нивната средба во Софија следната седмица на 17 мај. Во основа ова е пораката што ја имам, рече Нимиц по средбата.