Откако МВР и МНР потврдија дека бегалецот пред законот Никола Груевски се наоѓа во Унгарија, а тој преку Фејсбук објави дека ќе бара политички азил, се актуелизира прашањето – дали премиерот Виктор Орбан кој важи за негов пријател и поддржувач, ќе спречи Груевски да одговара по законот во неговата земја.
Која е процедурата за азил во Унгарија?
Според информациите објавени на сајтот на унгарската Служба за имиграција и азил, во Унгарија постапката за азил се отвора кога барањето ќе биде поднесено до институцијата надлежна за бегалци. Доколку некој е принуден да ја напушти неговата земја поради прогон или сериозен ризик по животот, унгарските власти мора да бидат известени за оваа намера веднаш по влезот во Унгарија и да побара меѓународна заштита.
Освен на овој начин, унгарските закони овозможуваат странските државјани да го поднесат барањето за азил пред да влезат на територијата на Унгарија, во т.н. транзитната зона. Такви во Унгарија се две – Томпа и Розге, на граничните премини кон Србија.
Колку трае процедурата
Процедурата за азил се спроведува во рок од 60 дена, вклучувајќи го и тет а тет интервјуто со барателот на азил. Времето потребно за процедуралните чекори не е вклучено во процедуралниот рок. Меѓутоа, во некои случаи власта може да донесе одлука во пократок временски период, односно во таканаречена забрзана постапка. Ако барањето за азил е поднесено на аеродром, ќе се обезбеди сместување на барателот во транзитната област на аеродромот. Постапката на аеродромот мора да заврши во рок од 8 дена. Ако постапката не е завршена до тоа време, на барателот на заил ќе му биде дозволен влез на територијата на Унгарија.
Доколку има ситуација друга земја членка на ЕУ да е одговорна за разгледување на барањето, постапката ќе се прекине додека надлежниот орган на таа земја-членка на ЕУ не даде одговор. Времетраењето на таквата постапка зависи од соработката на странските партнери и може да потрае неколку месеци.
Барателот на азил ќе биде интервјуиран за време на постапката со помош на преведувач. За време на интервјуто од апликантот се бара да изложи детали за причините за бегство, околностите за пристигнување во Унгарија и да презентира било какви докази за поткрепа на неговото барање, вклучувајќи ги личните документи за идентификација.
Во постапката за азил може да се донесе одлука за:
· Доделување статус на бегалец
· Доделување на супсидијарна заштита
· Доделување на привремена заштита, со што на барателот на азил му се овозможува привремено да остане во Унгарија
· Одбивање на апликацијата во целост
· Прекинување на постапката.
Ако пријавата е целосно одбиена и доколку подносителот нема право на престој во Унгарија по други основи, органот надлежен за бегалци ќе обезбеди протерување и депортирање и ќе го одреди времетраењето за кое треба да биде спроведена мерката протерување.
Доколку барателот добие меѓународна заштита (статус на бегалец, супсидијарна заштита…), на барателот ќе му се даде право на престој на територијата на Унгарија. Канцеларијата за имиграција и азил обезбедува поддршка и помош на клиентот за да ја олесни неговата интеграција во унгарското општество што е можно поскоро.
Во постапката за азил органот ќе процени дали забрзаната постапка може да се примени. Доколку е тоа можно, органот ќе донесе одлука во таква забрзана постапка во рок од 15 дена од денот на барањето.
Ако органот одлучил да ја одбие пријавата, ако барателот го повлече барањето за азил или ако не сака да даде изјава, со што се попречува постапката, не се појави на интервјуто или спречува или одбива да дозволи да му се земе отпечаток од прст, органот ќе одлучи за негово протерување од територијата на Европската унија, кое ќе биде извршено од страна на имиграцијата авторитет. Органот за бегалци може исто така да донесе наредба за протерување.
Ако пријавата е одбиена и е изречена мерка протерување, лицето барател на заил може да поднесе жалба на одлуката во судот во рокот определен во одлуката. Судот или ќе ја потврди одлуката, или може да ја укине и ќе нареди на органот да го преиспита барањето.
Ако подносителот на барањето одбие да соработува, органот за бегалци ја прекинува постапката или ќе донесе одлука врз основа на достапни податоци и информации. Ако барателот избега, органот за бегалци може да одлучи да ја прекине постапката или да донесе одлука во врска со пријавата врз основа на достапни податоци и информации.
Органот за бегалци ја донесува својата одлука во писмена форма на унгарски јазик и му доставува копија до подносителот на барањето и неговиот правен советник, меѓутоа, таа му се соопштува и вербално, на јазик што тој го разбира.
Можен е и притвор, но најмногу до 6 месеци
При спроведување на постапката за азил или заради пренесување, според Даблинскиот процес, надлежниот орган за бегалци има право да притвори било кој барател на азил, доколку барањето за престој се базира единствено врз основа на барањето за азил, доколку во постапката за азил постои услови за притвор. Притворот може да биде најмногу 72 часа и може да се продолжи до 60 дена со судска одлука, донесена по препорака на органот надлежен за бегалци. Тој орган може да поднесе барања за продолжување на притворот во повеќе наврати, под услов вкупното времетраење на притворот да не надминува 6 месеци.