На локалните избори што се одржаа вчера во 90 градови и општини во Србија, според првите проценки на ЦЕСИДА и ИПСОС, коалицијата предводена од владејачката СНС доминираше на гласањето на општинските избори во Србија во неделата, борејќи се против предизвикот на опозицијата во главниот град Белград.
Претседателот на СНС, Милош Вучевиќ рече дека оваа листа освоила мнозинство гласови во речиси сите градови и општини. Според прелиминарните резултати од изборната набљудувачка организација ЦЕСИД, опозицијата во Чачак и Ниш најавува дека ќе успее да формира влада. На формирање влада во овие општини се надева и СНС.
Прелиминарни резултати
Претседателот Александар Вучиќ тврди дека владејачката коалиција победила во повеќето градови и населени места, опишувајќи ја како „неверојатна победа“ за коалицијата предводена од десничарската популистичка Српска напредна партија, пренесува Balkan insight.
Прелиминарните резултати од анкетата укажуваат на зајакнување на власта на коалицијата предводена од Вучиќ, иако опозицијата се утеши од силниот настап во третиот град во земјата, Ниш.
Во Белград, гласачките места се повторуваа откако претходните избори во декември не успеаја да ја дадат целосната контрола врз градското собрание на ниту една политичка сила.
Сепак, на неделните избори, коалицијата предводена од Српската напредна партија освои 52,8 отсто од гласовите во Белград, според ЦЕСИД, поставувајќи ја на пат да ја задржи власта во главниот град.
Новајлијата на гласачкото ливче, движењето Крени-Промени (Тргни-Промени), го предводеше Саво Манојловиќ, најпознат по организирањето протести против контроверзниот проект за ископ на литиум на меѓународната компанија Рио Тинто, освои 17,5 отсто на гласачките места во Белград.
Опозициската листа „Го избираме Белград“ се најде на третото место во главниот град со 12,3 отсто, додека десничарската популистичка изборна листа насловена „Ние – моќта на народот“, предводена од познатиот пулмолог Бранимир Несторовиќ, скептик за вакцинација против Ковид-19, освои 8,1 отсто гласови.
Во вториот град во земјата Нови Сад, владејачката коалиција освои 53,1 отсто од гласовите, додека опозициската коалиција Обединети за слободни Нови Сад, составена од повеќето партии кои беа дел од сега скршеното движење Србија против насилството, Коалицијата НАДА (Надеж) и другите партии освоија 24 отсто.
Шансите на опозицијата за успех на неделните избори беа разбиени со расколот во движењето Србија против насилството, кое учествуваше како блок на националните избори во декември 2023 година, откако одржа серија масовни протести против владата на Вучиќ.
СНС Ниш: Со Руската партија можеме да формираме влада во градот
Во третиот град Ниш, владејачката коалиција освои 44,5 отсто од гласовите, додека листата предводена од популарниот кардиолог Драган Милиќ освои 24,5 отсто, според ЦЕСИД. Листата на опозициската коалиција Избираме Ниш освои 15,8 отсто.
Милиќ ги поздрави резултатите на опозицијата во Ниш, град со околу 250.000 жители, велејќи дека „од вечерва, невидливата рака на Белград никогаш повеќе нема да управува со нашиот град“.
Тој инсистираше на тоа дека „нема да има соработка“ со Српската напредна партија во градот.
Српскиот претседател Вучиќ призна дека листата на кандидати на опозицијата „добила огромен број гласови“ во Ниш и рече дека „не смееме тоа да го потценуваме и не смееме да покажеме непочитување“, додека Драгослав Павловиќ, првиот на листата на СНС „Бирамо Ниш“, на прес-конференција рече дека нивната листа заедно со Руската партија може да формираат влада во градот.
„Граѓаните ја препознаа политиката на нашиот претседател Вучиќ во претходниот период и континуираниот раст во градот, граѓаните ја препознаа вистинската политичка опција, резултатите се такви што добивме три пати повеќе гласови од опозицијата, а двојно повеќе гласови од претставниците на групата граѓани имаме резултати со 93 4 отсто избирачки места“, рече Павловиќ според N1.
Тој рече и дека во Ниш е „празник на демократијата“ и дека може да констатира дека списокот на Александар Вучиќ постигнал „исклучителни резултати и убедлива победа“.
„Граѓаните покажаа што сакаат за својот град и гласаа според нивната совест, па затоа сакам да им се заблагодарам на сите што се помина без проблеми. Се надевам дека ќе продолжиме да ги правиме вистинските и добри работи за градот“, додаде Павловиќ.
Повторно тензични избори
Сепак, и на овие општинские избори во Србија во неделата во клучните градови и населени места имаше зголемени тензии додека владејачките популисти се обидуваа да ја зацврстат својата и онака огромна контрола на власта.
Инциденти беа пријавени во главниот град Белград и во северниот град Нови Сад, каде опозициските групи соопштија дека владејачката СНС, организирала изборни центри за време на гласањето во неделата.
Повторените изборите во Белград беа организирани по извештаите за широко распространети нерегуларности минатиот декември кои предизвикаа политички тензии и обвинувања дека СНС на претседателот Александар Вучиќ го наместила гласањето. Владејачките популисти ги негираа обвинувањата додека, истовремено, во неделата тие на располагање имаа повеќе од 80 општински совети и градски сали во два други клучни града – северниот Нови Сад и Ниш на југ, пренесува Еuronews.
Престрелки беа пријавени на саемскиот комплекс во Нови Сад кога членовите на опозицијата се обидоа да влезат во салата преполна со активисти на СНС, а полицијата влезе за да ги спречи. Регионалната телевизија N1 објави дека активистите на владејачката партија подоцна извадиле кутии со неидентификувана содржина преку задниот излез и заминале.
Полицијата во соопштението рече дека биле нападнати во Нови Сад, но „немало сериозни инциденти“ досега на денот на изборите.
Опозициските претставници рекоа дека тие „кол-центри“ се вклучени во поткупување на гласачите за да гласаат во корист на владејачката партија.
Претходно во неделата, беше објавено остоењето на сличен центар управуван од СНС, исто така, во спортска сала во Белград, додека во центарот на градот опозициски активисти се обидоа да влезат во ресторан каде што рекоа дека кампувале активистите на владејачката партија.
Партијата СНС соопшти дека активностите на нивните активисти биле во согласност со законот. Високиот функционер на СНС, Ана Брнабиќ, поранешна премиерка и актуелена претседателка на парламентот, на платформата на социјалните мрежи „Х“ рече дека партијата организирала „кол-центри“ за да контактираат со поддржувачите и да ги повикаат да излезат да гласаат.
“Па што?” изјави Брнабиќ. „Имаме партија со силна инфраструктура и добро организирана. Што е проблемот?”
Меѓународни набљудувачи: Нема промени за гласањето во неделата и покрај низата препораки по гласањето во декември
Владејачките популисти во декември беа обвинети од опозицијата и од странските набљудувачи дека со автобуси носеле гласачи од други области во Србија и од соседна Република Српска, што тие го негираа. Слични извештаи во неделата објавија и поддржувачите на опозицијата на социјалните мрежи.
Доедека популистите се претставуваат како единствена политичка сила способна да ја води земјата и да ја чува безбедна во време на глобални превирања, прозападните опозициски групи го обвинија Вучиќ за врски со криминал, неконтролирана корупција и за казнување на демократијата. Но, широкиот сојуз кој стоеше зад големите антивладини улични протести минатата година се распадна и се сврте еден против друг, поттикнувајќи ја апатијата меѓу 6,5 милиони гласачи во Србија.
Вучиќ формално бара неговата проблематична нација да влезе во Европската унија, но постојано се оддалечува од про-ЕУ демократските вредности додека негува блиски врски со Русија и Кина. Владејачката партија на Вучиќ повеќе од една деценија ги контролираше сите нивоа на моќ во Србија, па ако опозицијата успее да се избори барем некои од локалните совети, да не зборуваме во големите градови, тоа би било значајна промена.
Опозициските групи се поделија пред изборите околу тоа дали да учествуваат во гласањето или да продолжат со барањата за слободни и фер избори. Оние кои учествуваат во кампањата во Белград под слоганот: „Избираме да се бориме!
Меѓународните набљудувачи на изборите рекоа дека декемвриските избори, кои вклучија и парламентарно гласање, беа одржани во „неправедни услови“, делумно поради вклученоста на претседателот и системските предности за владејачката партија, а во извештајот на канцеларијата на Организацијата за безбедност и соработка во Европа се вели дека гласањето било „оцрнето со остра реторика, пристрасност во медиумите, притисок врз вработените во јавниот сектор и злоупотреба на јавните ресурси“.
Набљудувачите на локалните избори рекоа дека не е многу променето за гласањето во недела и покрај низата препораки наведени од меѓународните набљудувачи по гласањето во декември.
ПроГлас: Ваквите избори го укинаа избирачкото право загарантирано со Уставот
Иницијативата „ПроГлас“, како што пренесува N1, објави дека локалните избори што се одржаа во Србија на 2 јуни „не биле ниту фер, ниту слободни“, а ескалацијата на нерегуларностите и насилството ги надминала и „најмрачните предвидувања“.
„На сите им стана јасно дека со вакви „избори“ де факто се укина избирачкото право загарантирано со Уставот и бесмислена идејата за демократска промена на власта. Истовремено, неодговорните постапки на режимот го доведоа општеството на работ на граѓански конфликти“, се наведува во соопштението.
ПроГлас оцени дека „Србија потона во личното владеење на Александар Вучиќ“.
„Разградувањето на тој режим не е партиско, туку национално прашање. Останувајќи верен на своите напори да иницира системски промени во нашето општество, ПроГлас ќе продолжи да создава социјален фронт низ цела Србија за да ја постигне таа цел. Ако бевме загрижени на почетокот, сега сме решени. Ако по декемвриската кражба кажавме дека нема да се согласиме, сега велиме дека нема да се откажеме“, се заклучува во соопштението.
На повеќе избирачки места во Србија, екипата на Н1 , како и бројни корисници на социјалните мрежи снимија давање поткуп за гласање во висина од 3000 динари, паралелни списоци кои се проверуваа пред избирачките места и во пицерии, носење гласачи групно со автобуси на гласање, како и нереагирање на полицијата на очигледни изборни нерегуларности.
Драган Мишев / Цивил Медиа