Која е суштината на проблемот и поврзани ли се спорот со името со промената на државниот идентитет, беше главната тема на денешната дебата насловена „Името наспроти ЕУ и НАТО: Лажна дилема?“ во организација на Институтот за политички и интеркултурни студии поддржан од Македонскиот центар за меѓународна соработка.
Уште на самиот старт пред почетокот на излагањата на своите ставови, еден од панелистите, поранешниот амбасадор Ристо Никовски го начна прашањето „што е суштината на проблемот“.
Прашањето кое првично се надоврза на оваа тема беа зборовите на професорот Владо Поповски кој ја потенцираше дилемата дали она што за Македонија претставува историска реалност е прифатливо за грчката страна, на што се надоврза Никовски кој потенцираше дека „со менувањето на името на овој народ ќе започне и голготата на земјава, бидејќи тогаш државата не би била потребна а апетитите на другите фактори ќе се зголемат“, алудирајќи на поделба и балканска војна.
Никовски гласно алудираше дека на Македонија главен противник од 2008 година наваму не е Грција, туку Брисел и САД.
На дебатата околу тоа дали прашањето за името е лажна дилема, свој став изнесе и професорот Петар Атанасов, кој праша што е правилно: Македонија во овој спор да се води по меѓународното право или по меѓународните фактори. Тој истакна дека Грција има многу црвени линии, кои постојано ги зголемува, но прашањето е, кои се линиите на Македонија, бидејќи како што посочи тој, на јавноста очигледно не и се познати, власта ги води во затворен круг, а кога би се знаеле, вели тој, има многу фактори, домашни и меѓународни, кои би сакале да помогнат.
Ѓорѓи Ќимов од агенцијата „Брима“ пред да заклучи дека, Македонија треба да постигне консензус а потоа и компромис, презентираше истражување според кое поголемиот број од речиси 1400-те анкетирани граѓани, за разлика од 92’ година, денес се убедени дека државата се движи во погрешна насока, односно 57% од испитаниците наспроти 37% кои денес сметаат дека земјата е на добар пат.
Како што се наближуваше крајот на дебатата, таа стануваше се пожестока. По „космополитските видувања“ на поранешната пратеничка на ДУИ, Ермира Мехмети, која праша дали индетитетот е гаранција за државата, се надоврза Никовски кој нотираше дека не постои заеднички европски идентитет. За него јасно било дека работата на нејзината партија ДУИ и посебно изјавите на лидерот на партијата, Али Ахмети кој изјави дека Горна или Северна Македонија е прифатлива опција за Албанците, поради непостоење координација во власта, ја руши заложбата на самата власт и ги зајакнува позициите на Грција.
Професорот Стево Пендаровски смета дека прашањето за името не може да се реши без надворешна интервенција, но можно е Македонците и Албанците без странците да седнат и да се договорат што е државата Република Македонија, што е нејзиниот супстрат, што е нацијата, односно народот македонски. За тоа што е македонскиот народ, вели, тоа мора да биде ексклузива на Македонците бидејќи само тие имаат право да кажат кои се и што се. Но, за супстратот на државата, според него мора сите да се прашаат што живеат овде.
– Во една екстремна варијанта Македонија може да преживее и без ЕУ и без НАТО, но не може да преживее без меѓуетнички консензус, за тоа во каква Република Македонија сакаме да живееме и конечно, што воопшто не држи да живееме заедно во иста држава, рече Пендаровски.
Поранешниот советник на Бранко Црвенковски, Кире Наумов, во своите излагања ја обвини власта дека не учествува во јавните дебати за реалните ставови, и дека она што не го кажуваат тие, го кажуваат моќните медиумски пера и аналитичарите иако и тие можеби се согласуваат со таквите ставови.
Експлицитен став, за страната на Албанците, произнесе претседателот на невладината организација АДИ Aлберт Муслиу, кој на поранешниот амбасадор Никовски му одговори дека не станува збор за менување на државен идентитет, бидејќи лично тој не се идентификува со Александар Македонски и менувањата на имињата на скопскиот аеродром и патиштата, а менувањето на името не значи менување на државниот идентитет.
Денешната дебата, „Името наспроти ЕУ и НАТО: Лажна дилема?“ е втора од циклусот дебати: „100 години од Балканските војни: историска можност за трајно помирување помеѓу народите“ на Македонскиот центар за меѓународна соработка и Институтот за политички и интеркултурни студии.