Од целосно затемнување два дена пред гласањето до целосна слобода на говорот, разгледајте го европското законодавство за периодот на изборен молк.
Периодите на молк во политичката кампања во одреден период пред гласањето, или изборните правила се вообичаени низ земјите-членки на ЕУ. Ваквите забрани влијаат на различни медиуми, кои повеќе не можат да споделуваат информации за кандидатите или да коментираат на анкети. Целта е да им се даде на гласачите период на размислување без да бидат под влијание на надворешни елементи.
Според една студија на Европскиот парламент, повеќето гласачи веќе однапред знаат за кого ќе гласаат, но помладите гласачи, без воспоставени навики за гласање, имаат поголема веројатност да донесат одлука во последен момент. Во некои земји, одлуката се носи во деновите пред гласањето или дури и на самиот ден. Меѓу земјите со најново одлучување се Финска (30%), Шведска (33%) и Холандија (42%).
Од дваесет и седумте земји во блокот, девет не наметнуваат ограничувања за говорот на кандидатите во медиумите или коментарот на анкетите: Австрија, Белгија, Данска, Естонија, Финска, Германија, Литванија, Холандија и Шведска. За останатите осумнаесет, вклучените медиуми, видот на содржината и должината на периодот на молчење се разликуваат.
Најстроги земји: Италија, Португалија, Словачка и Шпанија
Италијанците ќе гласаат за своите 76 членови на Европскиот парламент на 8 и 9 јуни. Тие имаат најдолг период на размислување, бидејќи законот за еднаков третман забранува споделување на резултатите од анкетите две недели пред изборите, почнувајќи од 25 мај. Сите ТВ, радио , и онлајн медиумите мора да почитуваат и период на молк за изборите од четврток на 6 јуни на полноќ.
Во Словачка, периодот на молк започнува и во четврток за гласање во сабота на 8 јуни. пишување, звук или слика“.
Во Португалија, анкетите на јавното мислење, изјавите на кандидатите и целата содржина поврзана со изборите не можат да се емитуваат на кој било медиум од „полноќ на вториот ден пред денот определен за изборите“, што значи петок полноќ за гласање во недела, 9 јуни.
Шпанците ќе имаат пристап до најновите проценки на анкетите до вторник, 4 јуни, пет дена пред изборите, додека кандидатите ќе можат да се изразат во медиумите и на социјалните мрежи до предвечерието на изборите, што значи сабота на полноќ.
24 часа тишина, просечно доцнење : Хрватска, Кипар, Франција, Грција, Ирска, Латвија, Малта, Полска, Португалија и Романија
Повеќето земји имаат 24-часовно правило за молчење наметнато на кандидатите и медиумите за содржините и анкетите поврзани со изборите – но со одредени варијации во нивната примена.
Во Кипар од 26 мај не е дозволено објавување на анкети поради наметнат седумдневен молк. Додека во повеќето земји забраната е наметната на сите медиуми, во Грција таа не се однесува на онлајн публикациите. Во Ирска, тоа не е регулирано со „изборен закон“ само по себе, но во Упатството на органот за радиодифузија е наметнат период на молчење. Во Романија периодот на затемнување не важи од полноќ на денот пред изборите, туку од 7 часот на самиот ден.
Во Франција, „Période de Reserve“ им забранува на високи функционери како што се министри или други јавни службеници да изразат мислење или да доставуваат комуникации околу една недела пред изборите (27 мај), со некои исклучоци. На кандидатите им е дозволено да водат кампања до сабота на полноќ.
Ограничувања само на анкети : Бугарија, Чешка, Унгарија, Луксембург и Словенија
Во овие земји, на кандидатите им е дозволено да водат кампања и да зборуваат во медиумите; сепак, резултатите од анкетите не можат да се објават јавно барем на денот на европските избори – тоа е случај со Бугарија, Унгарија и Словенија. Периодот е подолг за Чешка, каде што нема да бидат достапни анкети од 5 јуни за гласање во петок, 7 јуни, до следниот ден, а во Луксембург се забранети анкетите на јавното мислење пет дена пред изборите, што значи на 4 јуни.
Ограничувања и изборни реформи
Периодите на тишина може да биде тешко да се применат од една земја во друга, особено во ерата на социјалните медиуми и глобализираните врски. Навистина, анкетите можат да се објавуваат онлајн од друга земја и затоа не се регулирани. Исто така, тешко е да се регулираат и ублажат социјалните мрежи, каде дури и ако кандидатите не се изразуваат, може да има дезинформации.
Европскиот парламент се обиде да внесе поголема јасност со гласање за резолуција во мај 2022 година, со која се повикува на изборна реформа на ниво на Европската унија за да се обединат правилата во однос на изборниот период и молкот, како и да се спроведат транснационални списоци. Оваа реформа мора да биде оценета од земјите-членки на ЕУ и веројатно нема брзо да биде одобрена.
Извор: Еуроњус
Подготви: А. В.