Британскиот туристички магазин Culture Trip ја рангираше Црна Гора на листата на најдобри одржливи дестинации во 2021 година. Тоа сигурно ќе привлече голем број туристи поради исклучителните природни и културно-историски добра на оваа соседна земја. Токму Здружението „Еко-тим“ ќе продолжи да се бори за животна средина во која еден ден, како што велат, човек ќе знае како да живее. Во склад со природата, тоа важи и за домаќините и за туристите. Оваа граѓанска организација има намера тоа да го постигне првенствено преку залагање за одржливо користење на природните ресурси и намалување на загадувањето вели Милија Чабаркапа, извршниот директор на „Еко-тим“.
Тие се залагаат за спроведување на концептот за трајна заштита на реките од посебен биодиверзитет, предел и културно-историско значење. „Еко-тим“ спроведува и проекти од областа на енергетиката и климатските промени, како и јавните набавки од областа на животната средина.
Вредните членови на „Еко-тим“ соработуваат со локалните заедници и ги поддржуваат во борбата за заштита на реките од изградба на мали хидроцентрали. Бидејќи се занимаваат со прашања од јавен интерес, граѓаните, медиумите и институциите активно ја следат нивната работа и на тој начин преку директна и индиректна комуникација се обидуваат да дојдат до решенија од јавен интерес.
Владата на Црна Гора на седницата на 22 ноември 2018 година донесе и Одлука за основање на Фонд за заштита на животната средина (Еко-Фонд) кој своите активности ги врши во соработка со надлежните органи на државната управа и органите на државната управа надлежни за заштита на животната средина, локалните самоуправи, стручните и научните институции и граѓанскиот сектор. Еко-тимот е активно вклучен во спроведувањето и контролата токму на овој Еко-Фонд.
Милија Чабаркапа: Основната дејност на Еко-Фондот е дефинирана како финансирање на подготовка, реализација и развој на програми, проекти и слични активности од областа на зачувувањето, одржливото користење, заштитата и подобрувањето на животната средина, енергетската ефикасност и обновливите извори на енергија, на државно и локално ниво.
Преку своите активности, задачата на Еко-Фондот е да обезбеди финансиски средства за реализација на проекти, програми и активности насочени кон постигнување систематско и сеопфатно зачувување на квалитетот на сите еколошки компоненти, биодиверзитетот, рационално користење на природните ресурси и енергијата како основни услови за одржлив развој, се со цел остварување на основното право на граѓаните на чиста и здрава животна средина.
Кои надлежности ги има Црногорскиот Фонд?
Милија Чабаркапа: Организацијата, надлежностите и начинот на работа на органите на Друштвото се уредуваат со Статут и други општи акти, во согласност со закон. Средствата од еко-фондовите се доделуваат на корисниците заради кофинансирање проекти, програми и слични активности, во согласност со Статутот на Друштвото и прописите (достапни на веб-страницата www.eko-fond.me).
Годишната програма за објавување јавни конкурси за распределба на финансиски средства ја донесува Управниот одбор на предлог на извршниот директор на Фондот, а во согласност со годишната програма за работа и финансискиот план.
Имајќи предвид дека Фондот функционира и официјално започна со работа во март 2020 година, во моментов се занимава со поедноставни модели на поддршка, кои се засноваат на еднократни субвенции за набавки според одредена спецификација, додека други видови на распределба на средства, кои вклучуваат и бараат посложени шеми, ќе развива Еко-фондот во иднината.
Како се финансира Фондот и на кој начин за да може да функционира континуирано?
Милија Чабаркапа: Средствата за финансирање на Еко-фондот се обезбедуваат од буџетот на Црна Гора, средства од еко-компензација, заеми, донации и помош. Исто така преку програми и фондови на Европската унија, Обединетите нации и меѓународните организации, потоа странски инвестиции наменети за заштита на животната средина и други извори во согласност со закон.
Досега Фондот има и средства добиени по годишни надоместоци или решенија издадени од Агенцијата за заштита на животната средина согласно член 77 од Законот како што се на пример надоместок за увоз на супстанции што ја осиромашуваат озонската обвивка, отпад како и надоместокот од доделување на емисионите кредити преку Јавното наддавање врз основа на „Уредба за активности или дејности со кои се емитуваат стакленички гасови за кои се издава дозвола за емисија на стакленички гасови“ согласно член 3, но и надоместок од распределбата на емисионите кредити Јавни аукции.
Како активно Здружение во кои области директно соработувате со Фондот?
Во моментов македонскиот Центар за истражување и информирање за животната средина „Еко-свест“ преку јавна кампања апелира за воспоставување на Фонд за животна средина во Македонија, а со тоа посочува до Владата за неопходност за формирање на Фондот преку проектот „Зајакнување на улогата на граѓанските организации во донесувањето на одлуки за застапување Фонд за животна средина“, финансиски поддржан од ГЕФ ПМГ – програма за мали грантови во РСМ.