Добрососедските односи на Северна Македонија со Бугарија како единствена допирна точка во билатералните односи во моментот го имаат само разединувањето околу правата на Бугарите и исклучиво нив. Тоа разединување двонасочно го разгореа жарот на општествената и политичката сцена во двете земји, а во контекст на европските аспирации на Северна Македонија, отворањата на здруженијата „Ванчо Михајлов“ во Битола и „Цар Борис Трети“ во Охрид и на клубот „Никола Вапцаров“ во Благоевград.
Иако ваквото отворање треба да биде чекор напред кон подобрување на односите меѓу двете земји, политичките односи во контекст на пристапните преговори на Македонија за членство во ЕУ, бугарското „вето“, па спуштање на топката по „францускиот“ предлог, ги пресели битките надвор од дипломатските надмудрувања.
Давање на имиња на клубови со фашистички предзнак, предизвика бурна реакција во македонската јавност, мали протести, опожарување на едниот и кршење на таблата на другиот клуб. Наспроти тоа, помпезноста со која се отвори клубот во Благоевград, заврши со ликвидација на Здружението што го формирало, мал протест и вербален „инцидент“ на Мицкоски и Апасиев со дел од демонстрантите
Во меѓувреме македонската опозиција реши да одговори на бурните реакции во јавноста со Предлог-закон за измени на Законот за здруженија и фондации, на што пратениците од СДСМ и Коалицијата „Можеме“ одговорија со Предлог–закон за измени и на Законот за политички партии по истата основа:
-Во Законот за здруженија и фондации во член 4 ставот (2) се менува и гласи: Се забранува упис на организација и основање на организација ако називот, името, скратеното име, програмата, целите, дејностите и нејзиното дејствување е насочено кон насилно уривање на уставниот поредок, поттикнување и повикување на воена агресија и разгорување на национална, расна, верска омраза или друга нетрпеливост, нетолеранција, омраза, геноцид, екстерминација, ширење или поддршка, поттикнување и одобрување на фашизам, нацизам, националсоцијализам и третиот рајх, преземање на активности поврзани со тероризам, преземање на активности кои се спротивни на Уставот или закон и преземање на активности со кои се повредуваат слободите и правата на други лица.“
-Во Законот за политичките партии во член 3 алинејата 3 се менува и гласи: Разгорување на национална, расна или верска омраза или нетрпеливост, етничка нетрпеливост, нетолеранција, омраза, геноцид, екстреминација, ширење или поддршка на фашизам, нацизам, националсоцијализам и третиот рајх или повикување на личности и настани од минатото поврзани со фашизам, нацизам, национал-социјализам и третиот рајх .”
Во Собранието во вторникот едногласно беа донесени измените и за двата закони. Ова пратеничка консензуалност ја врати реториката кај политичките структури. Реакцијата на Бугарија беше очекувана, па така реакцијата на бугарското МНР дека „измените имаат за цел „дискриминација и ограничување на правото на здружување на Бугарите во Северна Македонија“, бидејќи има „еднострано толкување на историските факти“, покажува дека неприфаќањето на сопствената историја со фашистичките примеси ќе ги заострува уште повеќе меѓусоседските односи.
Забелешката на бугарското МНР дека „посебен проблем претставува одлуката на Парламентот на Северна Македонија воопшто да не го вклучи комунизмот, како тоталитарна и репресивна идеологија, во примената на усвоените промени“ и немањето „механизам за рехабилитација и компензација на убиените и настраданите за време на комунистичкиот режим во поранешната СР Македонија, прогонувани и репресирани единствено поради бугарската самосвест“, упатува дека ќе се инсистира бугарското определување јасно да биде определено и по отворањето на Уставот, но можеби нема да биде доволно.
Од македонска страна, како што изјави и пратеникот од СДСМ, Јован Митрески, лидерската средба треба да го изнесе и ова прашање кое ќе придонесе да „се разграничат двата народа, македонскиот и бугарскиот во Уставот“, од бугарска страна можно е да наиде повторно на реакции за „един народ, един език“.
Б. Јордановска