Иако Русија има историја со доминирање на источниот континент, особено во времето на СССР, и има поволна географска положба за да го направи истото, во 2021 Русија, сепак, останува со лимитирана трговија со европските држави, освен кога е во прашање трговија со енергија. Но и покрај фактот што во последните три децении, Русија не може да се натпреварува со ЕУ ни како партнер за трговија, ниту како инвеститор, федерацијата не се откажува од обидите за регионално влијание во Централна и Источна Европа.
Статистиките околу трговијата јасно покажуваат дека ЕУ како блок сѐ уште има повеќе моќ од Руската Федерација. На пример, најголемиот трговски партнер на Русија е Европската Унија: околу половина од целиот руски извоз е насочен кон ЕУ. Од друга страна пак, Русија е 5-ти по големина партнер за ЕУ, сочинувајќи само 4% од вкупниот извоз на ЕУ и 7% од увозот на ЕУ. Сепак, овие ниски проценти не се индикатор дека се мали суми на пари во прашање. Со вкупен обем на трговија од 54,5 милијарди евра, главен партнер на Русија во ЕУ е Германија: во 2019 година, увозот беше 27,8 милијарди евра и извозот 26,6 милијарди евра.
Исто така земји со најголема зависност од Русија меѓу увозот се: Финска (43% од нејзиниот увоз вон-ЕУ) и трите балтички држави: Литванија: 43%, Естонија: 35%, Латвија: 27%. Сите три балтички држави биле дел од Советскиот Сојуз така што нивната трговска зависност од Русија има специфична историја.
Според напис од Central European Times: „Москва ја користи секоја можност за зајакнување на своето влијание во регионот, или како клучен снабдувач на енергија, или, во моментов, преку вакцинациската дипломатија, нудејќи дози од руско-развиената Covid-19 вакцина за забрзување на кампањите за инокулација и да ја покаже слабоста на ЕУ во координирањето на напорите да контролира пандемијата.“ Иако преку нудењето на вакцини во источно-европските држави може да допринесе до позитивни мислења за Русија од страна на граѓаните на овие држави, Русија смета дека овие обвинувања не држат вода и дека не треба да се политицисира оваа вакцина бидејќи тоа може да чини човечки животи.
Кирил Дмтриев, директорот на Рускиот Инвестициски Фонд, изјави во интервју со Politico дека: „Русите создадоа добра вакцина и тие сакаат да го заштитат сопствениот народ и да играат некаква улога во [вакцинацијата] на остатокот на светот. Фактот што Спутник создава толку многу политички метеж, покажува колку е тажна состојбата на [светската] политика.“
Без разлика што руската вакцина Спутник В дефинитивно спасува животи, многумина гледаат политичка димензија во нејзината дистрибуција. Мора да се напомене дека Русија не е единствената држава која ја користи вакцинацијата како еден вид дипломатско оружје, односно држави како САД и Кина исто така водат вакцинациската дипломатија, но на различен начин од Русија.
Европската Агенција за Лекови (ЕМА) сѐ уште ја нема одобрено руската вакцина, но моментално детално ја разгледува вакцината пред да ја одобри за користење во ЕУ. Но, дури и без ова одобрување, некои ЕУ држави како Словачка и Унгарија веќе ја користат Спутник вакцината. Всушност, руската вакцина создава и политички конфликти не само на ЕУ како блок во односите со Русија туку и во внатрешната политика на некои ЕУ држави. На пример, пред скоро две недели, словачкиот министер на надворешни работи Игор Матовиќ леташе до Москва и потоа изјави дека наместо да го слуша сопствениот национален регулатор на лекови, Словачка ќе се потпре на унгарска лабораторија за да ги изврши потребните проверки на вакцината. Односно Матовиќ го направи овој контроверзен потег за да може да се користи Спутник В во Словачка што отвара прашања околу влијанието на Русија во Централна Европа, како и очигледната политизација на оваа вакцина.
Спутник В исто така веќе се користи во држави од Западниот Балкан, односно во Србија и С. Македонија. Србија дури и се спрема за да почне со производство на Спутник В во мај, 2021. Исто така дел од војниците на АРМ се вакцинираа со Спутник В – вакцини кои С.Македонија ги доби како донација од Србија – иако се дел од воениот Евро-Атлантски НАТО сојуз. Самата вакцинација на македонските војници отвара прашања околу значењето на македонското членство во НАТО, како и за руското влијание во земјата.
Елена Гаговска