Официјалната новинска агенција Синхуа го нарече собирот во Тјанџин „најголемиот самит на ШОС во историјата“ и рече дека тој ќе го исцрта „планот за следната деценија развој на блокот“.
Кристофер Бодин
Лидерите на Русија, Кина, Индија и седум други земји се состанаа во понеделникот во северна Кина на најновиот годишен самит на Шангајската организација за соработка, што би можело да биде нов предизвик за глобалното лидерство на Америка.
Десетчлената ШОС, која се собра во пристанишниот град Тјанџин, порасна по големина и влијание од своето основање пред 24 години, дури и додека нејзините цели и програми остануваат нејасни, а препознатливоста на името е ниска.
ШОС меѓу своите членови брои некои јасни непријатели на САД.
Полноправното членство го сочинуваат и Белорусија, Иран, Казахстан, Киргистан, Пакистан, Таџикистан и Узбекистан. Првично сметана за пречка за влијанието на САД во Централна Азија, организацијата се прошири и ги вклучи Индија и Пакистан во 2017 година, Иран во 2023 година и Белорусија во 2024 година.
Некои од нив се јасни непријатели на Западот, особено Иран и блискиот руски сојузник Белорусија. Други, вклучувајќи ги Индија, Кина и Русија, имаат понејасни односи, со оглед на нестабилниот став на Вашингтон во врска со војната на Русија со Украина и американските царини што ги нарушија трговските односи со земји како Кина и Индија.
Од регионален блок до поширок сојуз
Од своето основање во 2001 година, ШОС првенствено е доминиран од Кина, регионалната економска суперсила, а Русија се обидува да ја искористи групата за да го задржи своето влијание врз поранешните советски републики од Централна Азија – Казахстан, Узбекистан, Таџикистан и Киргистан.
Иако економското влијание на Русија постојано се намалува, особено под сè построгите западни санкции, и Русија и Кина ја користат алијансата како рамка за регионална воена соработка, иако ограничена на заеднички вежби и натпревари во гаѓање.
Белорусија, Иран, Пакистан и Индија се приклучија подоцна во очигледен обид да го споделат растечкото влијание на ШОС, иако вредноста на нивното членство е дискутабилна. Иран и Белорусија се соочија со меѓународна осуда поради санкции и кршење на човековите права, додека Пакистан е многу зависен од Кина за воена опрема.
Групата ја претставува мултиполарната визија на Си Џинпинг
Политикологот од Универзитетот во Чикаго, Дали Јанг, рече дека ШОС е една од најистакнатите регионални организации што Кина ги коосновала.
„За раководството на Кина, голем акцент се става на одржувањето на постојните односи на меѓународната сцена иако ШОС не беше ефикасен во справувањето со главните предизвици на денешницата“, рече Јанг.
Се чини дека ШОС сака да се префрли од платформа за дијалог во „целосен механизам за практична соработка што носи опипливи резултати за граѓаните на земјите-членки“, рече Џун Тојфел Драјер, експерт за кинеска политика на Универзитетот во Мајами. Сепак, прашањата остануваат: „со која цел и како?“
За кинескиот претседател Си Џинпинг, „претседавањето со собирот во Тјенџин треба да му донесе поволен публицитет и евентуално да го подобри неговиот имиџ како лидер на нов глобален светски поредок“, рече Драјер.
Влезот на Индија би можел да ја промени равенката
Откако започна руско-украинската војна, Индија стана главен купувач на руска нафта, зголемувајќи ги тензиите со Вашингтон . Моди, исто така, го забележа „постојаниот напредок“ во подобрувањето на односите со Кина по средбата со нејзиниот највисок дипломат во август и истакна „почитување на меѓусебните интереси и чувствителност“.
Влезот на Индија во ШОС потенцијално ја доведува во прашање руската и кинеската доминација врз асоцијацијата. И покрај нивните трговски врски, Индија веројатно нема да понуди значајна поддршка за војната на Русија во Украина или за претензии на Кина кон Тајван и Јужното Кинеско Море .
Индија, исто така, долго време бара постојано место во Советот за безбедност на Обединетите нации, но доби само млака поддршка од Кина и Русија, веројатно за да се спречи слабеењето на нивното влијание врз Западот. Сепак, Њу Делхи нема да изгуби многу сè додека Вашингтон продолжува да емитува неизвесност во својата надворешна трговија.
Индија одби да потпише заедничка изјава на состанокот на министрите за одбрана на ШОС во јуни, бидејќи виде пропакистански став во изоставувањето на споменувањето на смртоносното масовно пукање врз туристи на 22 април во индискиот Кашмир.
Многу од лидерите присуствуваат на воена парада во Пекинг
Официјалната новинска агенција Синхуа го нарече собирот во Тјанџин „најголемиот самит на ШОС во историјата“ и рече дека тој ќе го исцрта „планот за следната деценија развој на блокот“.
Лидерите на околу десетина други земји се приклучија на самитот како партнери за дијалог или гости, вклучувајќи ги Египет, Непал и неколку земји од Југоисточна Азија.
Повикувајќи се на растечката трговија и железничкиот товарен транспорт меѓу Кина и другите членки, земјите набљудувачи и партнерите во дијалогот, Пекинг се чини дека е желен да ги нагласи економските придобивки од блокот.
Документите што беа потпишани во понеделник вклучуваа изјава по повод 80-годишнината од крајот на Втората светска војна, која владејачката Комунистичка партија на Кина ќе ја одбележи со воена парада во центарот на Пекинг на 3 септември. Многу од истите лидери ќе присуствуваат на парадата, каде што севернокорејскиот лидер Ким Џонг Ун ќе има ретко појавување во странство.
Текстот е сопственост на APnews