Меѓу темите и Иран иако неформално, но во меѓувреме ноќеска Трамп објави дека Израел и Иран се договориле за прекон на војната.
Денеска во Хаг започнува дводневниот самит на НАТО — еден од клучните настани за Алијансата оваа година, во време на сè поголеми глобални предизвици. Главна тема ќе биде поддршката за Украина, но влошената безбедносна состојба на Блискиот Исток, особено околу Иран, веќе ја наруши предвидената агенда.
Домаќините се надеваат на присуство на американскиот претседател Доналд Трамп, што е причина за значително скратување на распоредот. Иако самитот е формално европски, дипломатските очекувања се фокусирани на САД, во сенка на повратокот на Трамп на политичката сцена.
„Трампски самит“ и ветување за 5% за одбрана
Самитот доби неофицијален прекар „Трампски самит“, поради тоа што сојузниците се договорија да работат на постигнување на целта — издвојување на 5% од националните буџети за одбраната до 2035 година, иницијатива која првично ја побара токму американски претседател.
Иако договорот формално е постигнат, неговата реална примена останува спорна. Многу членки, особено во Западна Европа, веќе укажуваат дека планот е финансиски неодржлив. Премиерот на Шпанија, Педро Санчез, отворено го критикува како „неразумен и контрапродуктивен“, додека Полска и балтичките земји веќе се приближуваат кон целта.
Иран во фокусот – но само неформално
Генералниот секретар Марк Руте, на прес-конференција денеска, истакна дека самитот официјално ќе остане фокусиран на евро-атлантската безбедност, но не ја исклучи можноста лидерите да разговараат неформално за иранското прашање.
„Очекувам разговори во кулоарите, но НАТО останува посветен на заштита на својата територија и долгорочна стабилност на Алијансата“, рече Руте.
Скриено несогласување зад формулациите
Иако во завршните заклучоци се наведува дека „сојузниците се согласуваат со доделување пет проценти“, формулацијата намерно е омекната. Тоа укажува на отсуство на целосен консензус, особено поради големите економски разлики меѓу земјите-членки.
Во моментов, европскиот просек изнесува околу 2,3% од БДП, но многу земји, како Шпанија, далеку заостануваат зад целта.
Во меѓувреме ноќеска Трамп објави дека Израел и Иран се договориле за прекон на војната.