Oдлуката за покачување на „минималецот“ и негово позиционирање на 18.000 денари наидува на позитивни одгласи не само кај трипартитните партнери Владата, ССМ и работодавачите, туку и од страна на економските експерти. Еден од нив, професорот Зоран Ивановски од Економскиот факултет при Универзитетот за туризам и менаџмент (УТМС) , за НоваТВ, договорот го оценува за добар и нешто со што ќе се подобри стандардот на оваа категорија на работници, особено ако се има во предвид порастот на цените и растот на инфлацијата во земјата.
– Овој договор има неколку важни апсекти, прво е подобрување на стандардот на околу 80.000 корисници на минимални плати, второ е зголемување на потрошувачката, која може да генерира и раст на БДП. Сепак, останува како дилема и потенцијален проблем растот на платите во услови кога продуктивноста опаѓа (особено во некои сектори, јавната администрација и др.). што само по себе значи генерирање на инфлација. Втор потенцијален проблем е можен пораст на стапката на невработени, заради фактот што дел од фирмите нема да можат да обезбедат соодветно ниво на плати за своите вработени, вели професор Ивановски.
Во делот на субвенционирањето на придонесите на износот за колку е покачена платата во случајот 2.800 денари, професор Ивановски смета дека треба внимателно управување со јавните финансии.
– Договорот има буџетски импликации што може негативно да влијае на фискалната одржливост и на зголемување на јавниот долг. Потребно е претпазливо и промислено управување со јавните финансии за да се обезбеди прокламираната и планираната фискална консолидација на јавните финансии, смета Ивановски.
Околу можноста за скалесто покачување на останатите плати, што е барање и на опозицијата за што навестија и амандманска интервенција и побараа набрзо ребаланс на Буџетот, професорот Ивановски, смета дека не е време во услови кога од државната каса се субвенционираат бизнисите кои најмногу претрпеа во ковид- кризата.
– Императив е покачувањето на платите да биде поврзано со растот на продуктивноста, особено во услови кога економијата сеуште чувствува последици од пандемијата и кога значително е намалена ликвидноста на компаниите. Во услови кога од буџетот сеуште се субвенционираат бизнисите кои најмногу ги трпат последиците од кризата, сметам дека не е погоден моментот за дополнителни оптоварувања на истиот, изјави за НоваТВ професор Ивановски.
Миле Бошков од Организацијата на работодавачите , за НоваТВ, рече дека се задоволни со тоа што нивниот предлог за 100% државно субвенционирање на придонесите за здравствено и пензиско осигурување на износот од 2.800 денари колку што е покачувањето на минималната плата, бил усвоен затоа што без оваа помош компаниите едноставно не би можеле да опстанат и би дошло до момент на отпуштање на работниците.
Кога сме кај компаниите и бизнисот а во поглед на минималната плата, новинарот Љупчо Зиков во колумна насловена „За минималецот“ во неделникот Капитал, меѓу другото пишува:
Оттука, мојата порака до бизнис заедницата, особено онаа покрупната, е дека ако можат да издржат 16.300 денари минимална плата (како што вели Димитров), тогаш можат да издржат и 18.000 денари … Но, за кого! Оти ако некој работник можеш да го плаќаш 14.000 денари минималец, тогаш размисли … тој можеби и не ти е потребен … Тој можеби ти е прескап. Можеби твојата индустрија е на пропаѓање, а со тоа и твојата компанија … Тогаш зошто воопшто се мачиш?!?
Како да го сменат пристапот! Едноставно …
Ќе ја зголемат продуктивноста, ќе намалат профитите кои ги прават и без многу “растривање” од работа, помалку непотребни трошоци, повеќе приходи (нови пазари и гранде извоз, потоа воведување нови производи, а не само плачење над сопствената судбина – “Седев крај реката Педра и плачев”), малку и државата ќе помогне секако и ете 18.000.
Треба да се има предвид дека поголем минималец кај работниците ќе ја зголеми и потрошувачката во трговијата и тоа ќе биде добро за економија … Не е тоа некоја кој знае каква промена, ама важно е правецот да се задржи …пишува, меѓу другото Љупчо Зиков во вчерашната колумна „За минималецот“.
(М.Т.)