Нема лекови на рецепт во аптеките. Овој месец квотите се потрошиле уште пред десетти во месецот. Вака им одговараат во аптеките на пацинетите кога со рецепт во рака одат да си ја подигнат терапијата. Ова е особено проблем за пензионерите и хорничните болни, но ги засега сите граѓани кои имаат потреба од лекови на товар на ФЗОМ.
„Јас сум хронично болен човек. Имам проблеми со висок крвен притисок и со срцето, згора на тоа имам и астма. Секој месец давам пари за партиципација, а сега треба и да купувам лековите“, вели за НОВА, Светислав Б. пензионер од Скопје.
Слична е ситуацијата во последните неколку месеци речиси во сите аптеки. НОВА побара обајснување во неколку аптеки, но одговорот секаде беше ист, а тоа е дека „се потрошиле квотите“. Колку квоти добиваат дали се тие според потребите и побаравучакта на лекови во аптеките не ни одговорија. Тоа прашање го упативме во Фондот за здравствено осигурување.
Од август минатата година откако е поставен на функцијата директор на ФЗОМ, Ден Дончев не излегол пред јавноста да објасни што се случува со лековите, дали и какви промени се случуваат во Фондот за здравствено осигурување, каква е стратегијата на новото раководство. Нема ниту прес конференции, ниту брифинзи со новинари како што беше вообичаено години наназад.
Наместо тоа добивме добивме однапред подготвено соопштение од службата за односи со јавноста.
Во одговорот од ФЗОМ с е вели дека квотите на аптеките кои вршат обезбедување на лекови на рецепт на товар на ФЗОМ за осигурениците се утврдуваат според годишниот буџет на Фондот кој за оваа година е за 4 проценти поголем од минатата, кога пак, имало зголемување од 8 проценти во однос на претходната 2016 година.
Од ФЗОМ потенцираат дека (освен лековите кои се издаваат во рамки на квотите на аптеките) поскапите лекови кои се на товар на Фондот се издаваат надвор од квотите на аптеките и осигурениците немаат никаква пречка истите да ги добијат на товар на ФЗОМ.
Очигледно, од ФЗОМ вината за недостогот на лекови на рецепт ја фрлаат на аптеките.
„ Аптеките се должни да ги нарачуваат лековите од веледрогериите и согласно потребите на осигурениците“, се вели во одговорот од Фондот за здравство.
Од ФЗОМ велат дека аптеките различно ги реализираат нивните квоти во зависност од градот, локацијата на аптеката и слично. Некои пофреквентни аптеки побрзо ги исполнуваат квотите, а некои аптеки имаат квоти и до крајот на месецот. Потенцираат дека аптеките имаат можност за 6 месечно порамнување во рамки на нивниот финансиски лимит (дозволеното надминување на месечните квоти е до 10 проценти), а првото финансиско порамнување оваа година се врши токму со овој месец, март.
„Од информациите кои ние ги добивме, одредени аптеки тактизирале при издавањето на лекови бидејќи се судирале и со голем број пропишани рецепти од лекарите. Но исто така мора да се каже дека (не)рационалоста во пропишувањето, (не)рационалноста во издавањето на лекови и (не)рационалноста во употребата на лековите од крајниот корисник – осигуреникот, како и навиката/праксата за создавање домашни залихи на лекови и неправилната примена/употреба на лековите, се фактори кои влијаат на зголемувањето на трошоците за лекови на рецепт на товар на Фондот. Во овој период освен тоа што работиме на поинтензивни контроли во делот на (не)рационалноста во пропишувањето на лекови на рецепт на лекарите и издавањето на лекови на рецепт од аптеките, секако дека ги разгледуваме сите можни опции за реализација на нашите заложби Фондот да обезбеди повеќе средства за лекови на осигурениците и повеќе лекови (по вид и по количини) и особено да овозможиме на нашите осигуреници да добиваат повеќе лекови без доплата (лекови за кои осигуреникот не треба да доплаќа никакви средства за лекот освен задолжителната партиципација согласно законските прописи), велат од ФЗОМ.
Од ФЗОМ велат дека во интерес и на заштита на личните средства на осигурениците, за 75 проценти од лековите по генерика со утврдена референтна цена обезбедиле најмалку по еден лек по заштитено име без доплата за осигурениците и апелираат до осигурениците да бараат информации во аптеките и во ординациите за тоа кои лекови без доплата им следуваат и можат да ги подигнат на рецепт на товар на ФЗОМ по нивен избор и според нивните потреби.
Во меѓувреме додека ФЗОМ и аптеките се натегаат каде е вината што лекови на рецепт има само во првите десет дена од месецот, граѓаните кои плаќаат здравствено осигурување во Фондот не можат да дојдат до лек и по неколку поминати аптеки. Всушност, прашањето кое често си го поставуваат граѓаните е, зошто постојат квотите за лекови и со која цел се ставени кога не му служат никому. Едно е сигурно, продажбата на лекови од година во година оди по нагорна линија, а граѓаните одвојуваат од уста и од својот скромен буџет за да можат да си ги купат потребните лекови.