Одбраната најави жалба во случајот Талир 2 поврзан со изградбата на партиското седиште на ВМРО-ДПМНЕ, кој неодамна доби судска завршница со неправосилна пресуда за двајца обвинети и за конфискација на имот на опозициската партија. Како еден од најсилните аргументи, според одбраната пред Апелацискиот суд е фактот дека датумот на поднесување на обвинението од 22 ноември 2018 година е со потпис на поранешната обвинителка Катица Јанева која е на издржување на затворска казна од седум години со правосилна пресуда во предметот „Рекет“.
Според одбраната Јанева по 30 јуни 2018 година, немала надлежност за постапување затоа што мандат на поранешното СЈО за поднесување обвиненија и за прибирање докази беше само 18 месеци, така што обвинението за Талир 2 е надвор од тие законски рамки.
Адвокатот Еленко Миланов кој ги спори и доказите на Обвинителството обезбедени од нелегално прислушуваните разговори, вели дека обвинението за Талир 2 од 22.11.2018 е дело на неовластен тужител и судот пред да стане пресудата правосилна тоа ќе мора да го почитува.
Во врска со прашањето на покренатите истраги на СЈО по 30 јуни 2017 година побаравме одговори од Врховниот суд, предводен од судијката Беса Адеми а во врска со Начелно правно мислење според кое поранешната обвинителка Катица Јанева е неовластен тужител во овој судски предмет.
Врховниот суд со начелниот правен став од јануари 2019 ги негираше сите постапки покренати по изминатиот рок од 18 месеци од законот за СЈО. Според ова обврзувачко правно мислење за сите тие постапки СЈО беше огласено за неовластен тужител за преземање на јавнообвинителски работи на предистражни и истражни дејствија.
Подоцна со новиот Закон за јавно обвинителство беа вратени и досиејата на СЈО кои беа во предистрага или во фаза пред обвинителен акт, а за кои Врховниот суд донесе одлука дека по 30 јуни во 2017 година обвинителско-судските институции не смеат да постапуваат.
Од Врховниот суд за Нова објаснуваат дека конкретното начелно правно мислење се однесува на одредба од Законот за Јавното обвинителство за гонење на кривични дела поврзани и кои произлегуваат од содржината на незаконското следење на комуникациите објавен во „Службен весник на Република Македонија под број 159/15, кој престана да важи со денот на започнување на примена на новиот Закон за јавното обвинителство.
Оттаму, објаснуваат дека Начелното правно мислење на Врховниот суд не претставува автентично толкување бидејќи, како што велат, Собранието на Република Северна Македонија дава автентично толкување на законите.
– Начелните правни мислења и автентичните толкувања се два различни правни и законски институти. Исто така, во согласност со Уставот и законодавството, поднесувањето жалба на одлука од пониска судска инстанца до повисоката судска инстанца е право на странката. Секој, пред било која и да е судска инстанца, има право на еднаков пристап пред судот во заштитата на неговите права. Судот е должен да одлучува непристрасно со примена на Уставот и на законот врз основа на слободна оцена на доказите, се вели во одговорот на Врховниот суд на прашање на Нова по најавите на одбраната на Талир 2 дека ќе поднесе жалба на пресудата.
Понатаму, од оваа највисока судска институција велат дека „немаат надлежност да се произнесе како да постапуваат пониските судови надвор од постапката по поднесен правен лек во конкретен предмет.“
– Но, доколку се исполнети законските услови, странката во врска со конкретен предмет има право да поднесе жалба на одлука и да поднесе вонреден правен лек пред Врховниот суд кој ќе постапи во согласност со своите уставни и законски надлежности, објаснуваат од Врховниот суд за Нова.
Секако, пред да се случи тоа ќе треба да се почека и на одлуката на Апелацискиот суд, но секако е јасно дека судот може да го примени и правното мислење донесено на општа седница на Врховниот суд за сите случаи во кои е спорно дали СЈО било овластен тужител бидејќи постапувало по истекот на роковите предвидени со тогаш важечкиот Закон за СЈО, иако специјалното јавно обвинителство беше самостоен орган формиран со посебен закон и со посебни специјални надлежности и овластувања, но и ограничувања.
Стојанка Митреска