Оваа недела официјално започнува претходница на скрининг процесот. Првата владина делегација на чело со вицепремиерот Бујар Османи со 40 претставници утре заминува во Брисел каде ќе се запознаат со првото поглавје кое се однесува на судството и фундаменталните права.
Со скринингот се опфатени 33 поглавја за што ќе бидат потребни 33 делегации и повеќе од 1.000 експерти од разни области.
-Свесни сме дека наредниот период е сериозен предизвик за нашата држава и дека во наредниот период ќе имаме интензивно темпо, но и можност да покажеме колку сме подготвени како земја да се соочиме со предизвикот за усогласување на стандардите и вредностите на ЕУ. За тоа ќе биде потребна целата домашна експертиза која може да дојде од академската фела, од цивилното општество, како и од секој друг заинтересиран сегмент, изјави Османи.
Владата објави јавен повик за надворешни експерти кои сакаат да се вклучат во процесот на преговори. Секој кој мисли дека може да помогне со своето знаење, ќе може да се запише во владиниот регистар и доколку има потреба да биде ангажиран.
Главниот-технички преговарач рече дека учеството на целото општество е обврска и задача за самите граѓани, но и за Владата.
-Целта на овој повик е создавање на база на сите заинтересирани лица со експертиза за едно или повеќе поглавја на правото на ЕУ, односно подрачја, теми и подтеми во рамки на поглавјата на правото на ЕУ кои ќе можат да бидат ангажирани повремено, привремено или постојано на пократок или подолг рок во текот на целиот процес, вели Бојан Маричиќ, главен технички преговарач
До јуни следната година се очекува да заврши скрининг процесот и потоа да се одржи заедничка владина конференција. Ако Македонија ги исполни сите предвидени барања од Брисел, тогаш се очекува во јуни официјално да се отпочнат преговори за членство.
Скринингот паралелно ќе се одвива со уште два процеса, имплементација на Договорот од Преспа и итните реформи во правосудството, безбедносните служби и јавната администрација.
Скринингот ќе трае околу една година
Скринингот е формална и техничка операција што ја врши Европската комисија, со цел да се подготват преговорите за членство со земјата-кандидат. Како процес, тој има за цел, од една страна – да ги запознае земјите кандидати со правото на ЕУ и на тој начин да ги подготви за преговорите. Од друга страна, целта е да се овозможи Комисијата и земјите-членки да го оценат степенот на подготвеност на земјата- кандидат.
Скринингот трае околу една година и се спроведува врз основа на изготвен распоред од страна на Комисијата. По извршениот скрининг на соодветното поглавје, Советот одлучува за започнување на преговорите, по препорака на Комисијата.
Македонија во 2001 година прва од регионот ја потпиша Спогодбата за стабилизација и асоцијација. Во 2004 аплицираше за членство, а во декември 2005 се стекна со статус земја-кандидат.
Во 2009 година по извршени длабоки реформи во клучните области, ја доби првпат и препораката на Европската комисија, паралелно и со либерализираниот визен режим. Оттогаш, девет пати по ред, заклучно и со оваа препорака во 2018 година, ЕК препорачува Македонија да ги почне пристапните преговори, но од познати политички причини, досега тоа не се случи.
Европската комисија во извештајот за земјава на 17 април годинава препорача Македонија да ги почне преговорите со ЕУ.
Европскиот совет на 26 јуни ја поддржа одлуката за условен почеток на преговори со Македонија, што треба да се отворат во јуни 2019. Тоа ќе зависи од исполнување на четири услови – спроведување на итните реформски приоритети, спроведување на Договорот за името, позитивен извештај на Европската комисија и одлука на Советот на ЕУ.